Choćby to wszystko wywołało tylko wzruszenie ramion, choćbyśmy już prawie nic z tego nie pamiętali, to na przekór temu będzie o tym pamiętała za nas literatura. Niech będzie, wstanę od laptopa i spojrzę szybciutko na półki: „Imię róży” Umberta Eco, „Nowe życie” Orhana Pamuka. Gdzie jeszcze w literaturze odkryję ten na poły historyczny, na poły magiczny rekwizyt? A jakże! Przecież „Harry Potter”. I oczywiście nieoceniona trylogia Tolkiena. Zaś na koniec bezwzględnie okrutna wizja w „451 stopni Fahrenheita” Bradbury’ego.

Gdy porzucę te historyczne, magiczne i literackie refleksje, znajdę się od razu w swoim dzieciństwie. A tam inkwizycja, faszyści i strażacy z Bradbury’ego. Markiz de Sade, „Kamasutra”, „Raz w roku w Skiroławkach” i Wisłocka wcale niepochowane na najwyższych półkach, niepoukrywane pod innymi, neutralnymi książkami. Nie muszę się po nie wspinać po stołach, krzesłach, taboretach jak po północnej ścianie Mount Everestu. A jednak strażnicy moralności, ci wartownicy dzieciństwa czuwają. Jakiś przeklęty, okrutny atawizm. Pocą się i drżą dłonie. Dreszcz przeszywa podbrzusze. Czyżby tak czuli się zdobywcy wiedzy zakazanej? To właśnie przeżywali ci, którzy przewozili ukryte egzemplarze paryskiej „Kultury”, gdy podniesienie z chodnika parszywie nieczytelnej ulotki groziło aresztem, a co najmniej kopniakiem?

Miałem szczęście, że mnie to wszystko tknęło. Że mogłem się bać, podniecać, chować. Że mogłem przekraczać granice zakazów. Że byłem świadkiem, jak zmieniał się polski indeks zakazanych ksiąg, książek i gazet. Nie mogę się jednak pozbyć uczucia, że władający tym światem ciągle skrzętnie pracują nad owym indeksem. Zestaw tytułów nieustająco, w magiczny sposób się zmienia. Czemu to służy? Sterowaniu naszymi poglądami, nastrojami? Może lękami? Może jest po to, by kierować nami, klasyfikować, uzależniać? Zepchnąć nas znowu w jakąś tylko trochę nowoczesną dyktaturkę myśli, zmodernizowaną inkwizycję?