Działy

• Historia

• • „Walczyliśmy o Orła, teraz – o Koronę dla Niego” – Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych : 4 stycznia 1944 roku – data, która w rodzimej świadomości historycznej nie istnieje. Moim zdaniem niesłusznie, gdyż w tym właśnie dniu Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę II Rzeczypospolitej, wywalczoną przez Polaków w krwawej...

  • 1 XI 1918 – rozsądziły żelazo i krew : Widok niebiesko-żółtej flagi, zawieszonej na ratuszu przez ukraińskich nacjonalistów, był dla lwowian potężnym szokiem. Proklamacja niepodległego państwa Ukrainy spotkała się z natychmiastową reakcją polskich mieszkańców miasta...

  • August III Sas i Jan Sebastian Bach : „Czasy saskie” uchodzą za okres największego upadku dawnej Rzeczypospolitej, a obaj polscy Wettini – August II Mocny i August III Sas, tak przecież od siebie różni – zaliczeni zostali w poczet naszych najgorszych władców. O ile ocena...

  • Awantura dwóch cesarzy, czyli krótka historia Cesarstwa Meksyku (1864-1867) : Nie trzeba mieć szczególnie wyrobionej wyobraźni, aby uzmysłowić sobie presję związaną z rządzeniem XIX-wiecznym mocarstwem europejskim. A jeśli na dodatek nosi się nazwisko jednej z najwybitniejszych osobistości w dziejach świata, to...

  • Betlejem galicyjskie : Gdy świeży, grudniowy śnieg pokrywał swym puchem beskidzkie wierchy, a od tatrzańskich turni wiał lodowaty wiatr, zaś mróz rzeźbił na szybach najwspanialsze wzory i ornamenty, wszystkie ludy Galicji powoli przygotowywały się na święta...

  • Bez pardonu. Druga wojna Bolesława Chrobrego z Henrykiem II (1007-1013) : Pierwsza wojna polsko-niemiecka zakończona zostaje w 1005 roku zawarciem pokoju w Poznaniu. Obie strony jednak traktują to jako rozejm, gdyż naprędce określone warunki nie zadowalają nikogo. Bolesław Chrobry rozpoczyna układy z czeskim...

  • Bicz z piasku. Walki Kazimierza I Odnowiciela o odbudowę państwa polskiego (1039-1050) : Po śmierci Mieszka II, w 1034 roku, Polska pogrąża się w chaosie. Zdobycze Bolesława Chrobrego są już tylko wspomnieniem. Na domiar złego od trzonu naszego państwa zaczynają odpadać kolejno wszystkie dzielnice. Wojewoda Miecław skrzykuje na...

  • Bobry, żubry, świstaki i kozice, czyli królewskie zobowiązanie : Są takie zwierzęta, które stały się symbolami regionów, krain i całych państw. Bo czyż Australia nie kojarzy się w powszechnej świadomości z kangurami, wyspy Galapagos z wielkimi żółwiami, a Komodo z waranami? Podobne skojarzenia bez...

  • Bułgarski chorał, czyli w cieniu Karpat, Starej Płaniny, Rodopów i Gór Dynarskich : Raz na czas media każą nam żyć rozlicznymi „szczytami” dyplomatycznymi. Tradycja to pełną gębą europejska, która wyrosła z dawnych kongresów, te zaś z soborów. Różnica polega wszakże na tym, że im dalej wstecz, tym mniej rzeczy...

  • Cios za cios. Trzecia wojna Bolesława Chrobrego z Henrykiem II (1015-1018) : Po zawarciu pokoju merserburskiego w 1013 roku zarówno Henryk II, jak i Bolesław Chrobry zajmują się swoimi sprawami, pozornie niezagrażającymi wzajemnym stosunkom. Niemiecki król udaje się do Rzymu na koronację, a polski książę zwraca się...

  • Czas honoru : „Bóg mi powierzył honor Polaków. I tylko Bogu go oddam” – tak na rosyjskie propozycje odstąpienia chylącego się ku upadkowi Napoleona odpowiedzieć miał ks. Józef Poniatowski. Zdrada swojego wodza, choćby cudzoziemskiego, nie mieściła...

  • Defilada militarnej historii pierwszej połowy minionego wieku : Uważam, że historia wojen powinna być już zawsze historią, właśnie muzealną, naukową, literacką. Przebierajmy się, kultywujmy, pokazujmy, ale czasy minione w sposób, hmm… mniej drastyczny. Zamiast rekonstrukcji bitew, palenia czarownic, lepiej...

  • Dymitr z Goraja wstrzymujący Jadwigę : Królowa dzierżąca topór. Cóż za niecodzienna sytuacja. Co takiego mogło sprawić, że słabe kobiece dłonie chwyciły za ciężką i straszliwą broń? Cokolwiek to nie było, Dymitr z Goraja, wielki marszałek koronny, z łatwością odbiera...

  • Jak polski Sarmata z Madziarem się bratał : Przyjaźń polsko-węgierska jest czymś absolutnie bez precedensu w dziejach Europy. Chociażby z tego powodu warto zapoznać się z historycznymi kulisami omawianego fenomenu. Jest rok 1848. Wiosna Ludów rzuca wyzwanie państwom Świętego...

  • Janusz i Bogusław Radziwiłłowie: zdrajcy czy pragmatycy? : W XVII wieku ród Radziwiłłów był w czołówce najpotężniejszych litewskich rodzin. Tytułowi Radziwiłłowie są nam znani głównie za sprawą „Potopu” Henryka Sienkiewicza, w którym motywy ich działań zostały jednoznacznie ukazane jako...

  • Jerzy Rostkowski i jego najnowsza książka : W ostatnich tygodniach, dokładniej w pierwszy dzień XXIII Targów Książki Historycznej w Warszawie, polska literatura historyczna wzbogaciła się o jeszcze jedną wartościową pozycję, książkę „Świat Muszkieterów – zapomnij albo zgiń”.

  • Kropka nad i. Wyprawa kijowska i odzyskanie Grodów Czerwieńskich (1018) : Z początkiem 1018 roku zostaje zawarty pokój w Budziszynie, kończący cykl trzech wojen polsko-niemieckich. W czasie ich trwania na Rusi wre wojna domowa pomiędzy braćmi: Świętopełkiem — rządzącym w Kijowie, a Jarosławem — władcą...

  • Miłe złego początki. Pierwsza faza wojny Mieszka II z Cesarstwem Rzymskim (1028-1030) : W roku 1025, wkrótce po swej koronacji, umiera pierwszy król Polan, Bolesław Chrobry. Tego samego jeszcze roku, w Boże Narodzenie, następuje koronacja jego syna, Mieszka II. Obydwie koronacje są postrzegane przez Niemców jako akty uzurpacji...

  • Najwięcej witaminy mają polskie dziewczyny: Ernest Żelazny Habsburg i Cymbarka Mazowiecka : Tytuł nieco przewrotny, albowiem Ernest Żelazny miał dwie żony, Polki w zasadzie... Ale po kolei. Ernie urodził się w 1377 r. jako trzeci z czterech synów księcia Austrii Leopolda III i był tym samym młodszym braciszkiem Wilhelma Uprzejmego...

  • Parafia zgierska w II połowie XVIII wieku w świetle wizytacji dekanalnej z 1759 roku : Tematem niniejszego artykułu jest obraz parafii św. Katarzyny w Zgierzu z połowy XVIII wieku. Dotyczy on zarówno parafii jako instytucji kościelnej, jak i lokalnej społeczności. Wizytacja dekanatu zgierskiego z 1759 roku miała przygotować...

  • Pierwsza lekcja – Najazd Hodona i bitwa pod Cedynią (24 czerwca 972 r.) : Walka o władzę nad ujściem Odry zostaje przypieczętowana krwawym zwycięstwem w bitwie z Wolinianami w 967 roku. Po wcześniejszych niepowodzeniach wreszcie do władcy Polan uśmiecha się szczęście. Zabezpiecza swe wpływy na Pomorzu i jednocześni

  • Prawem silniejszego. Interwencyjna polityka Bolesława II Szczodrego w latach 1060-1077 i odrodzenie królestwa : Dnia 28 listopada 1058 roku umiera Kazimierz I Odnowiciel. Władzę przejmuje jego najstarszy syn Bolesław. Polska pozostaje wciąż w roli wasala Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Dodatkowo spoczywa na naszym kraju obowiązek trybutarny wobec Czech...

  • Pułkownik Ryszard Kukliński – bohater czy zdrajca? : Ryszard Kukliński urodził się w Warszawie w 1930 r. w rodzinie katolickiej o tradycjach PPS-owskich (socjalizm wcale nie oznaczał antyklerykalizmu i walki z Kościołem, co było typowe dla komunizmu, który jest tylko odmianą socjalizmu – tzw...

  • Ruch oporu w Łodzi w latach II Wojny Światowej, cz. 1. : Łódzka konspiracja od początku swego istnienia działała w bardzo trudnych warunkach. Autor niniejszego artykułu przedstawia łódzką prasę podziemną, kwestię druku ulotek, realizację akcji „N”, a także akcje...

  • Ruch oporu w Łodzi w latach II Wojny Światowej, cz. 2 : Współpraca pionu wywiadowczego oraz propagandowego szybko zaowocowała przygotowaniem jednolitych działań ujętych pod kryptonimem Akcji N. Miała ona podważyć wiarę społeczeństwa niemieckiego w zwycięstwo i nieomylność Adolfa...

  • Sacco di Roma – historia zapomniana : Gwardia Szwajcarska należy do jednej z najsłynniejszych formacji wojskowych świata, choć obecnie nie podejmuje praktycznie żadnych działań zbrojnych. Na tej płaszczyźnie wyprzedzają ją najemnicy Blackwater, żołnierze Specnazu czy...

  • Taniec do polskiej muzyki. Pierwsza wojna Bolesława Chrobrego z Henrykiem II (1003-1005). : Dwudziestego trzeciego stycznia 1002 r. umiera cesarz rzymski narodu niemieckiego Otton III. W Rzeszy Niemieckiej wybucha walka o władzę, z której zwycięsko wychodzi Henryk II. Znajduje się jednak w trudnym położeniu, mając przeciwko sobie...

  • Tatarski zew : Gdy jeszcze w okresie międzywojennym polski turysta dotarł na Polesie i przedzierając się przez ową krainę rozległych bagien, moczarów i rozlewisk, trafił do położonego nad Horyniem Dawidgródka, zaiste niezwykły czekał go widok. Oto pośród domostw...

  • To już jest koniec cz. 1 – Starożytny Rzym : Coś się kończy. Coś się zaczyna. Czy zawsze koniec jest początkiem czegoś lepszego? Starożytny Rzym. I Rzeczpospolita Polska. Współczesna cywilizacja. Teoretycznie nie da się znaleźć wspólnego mianownika. Jednak jak to bywa w teorii...

  • To już jest koniec cz. 2 – Rzeczpospolita Obojga Narodów : Starożytny Rzym już nie istnieje. Europą co rusz targają nowe konflikty zbrojne. Prusacy z Rusami wciąż wojują o władzę we wschodniej Europie. I właśnie na tym tle wyłoniła się wielka, bogata i niezależna I Rzeczpospolita Obojga Narodów...

  • Trudna droga do demokracji. 25 lat po „Okrągłym stole” i „wyborach czerwcowych” : Czerwiec 2014 r. to moim zdaniem bardzo istotny moment w pamięci historycznej Polaków, przypada w nim bowiem okrągła rocznica wydarzenia, które przyczyniło się do zmiany biegu dziejów naszego państwa. Mowa oczywiście o wyborach 4 czerwca...

  • Trwa powstanie w getcie : 19 kwietnia, w niedzielę, minęła 72 rocznica rozpoczęcia walk antyfaszystowskich w getcie warszawskim. Jakieś trzy miesiące wcześniej zostało zduszone w Częstochowie powstanie w tamtejszym getcie. Za parę miesięcy wybuchną powstania w Białymstoku...

  • Uważaj, komu grozisz! Najazd niemiecki w czasach panowania Bolesława III Krzywoustego (1109) : W roku 1079 król Polski Bolesław II Szczodry skazuje biskupa krakowskiego Stanisława na śmierć w męczarniach. Czyn ten pociąga za sobą bunt możnowładców i w efekcie Szczodry zostaje zmuszony do opuszczenia kraju. Do końca życia (1081 lub 1082

  • W blaskach dworu Zygmunta I Starego : 24 stycznia 1507 r. w katedrze wawelskiej polska korona królewska ozdobiła skronie Zygmunta Jagiellończyka. Pewnie nikt z uczestników tej wspaniałej uroczystości nie domyślał się, że po zmarłych w kwiecie wieku braciach – Janie...

  • W cieniu płockiej katedry, czyli o książętach, biskupach i mariawitach : Szeroko rozpowszechniony jest pogląd, że Polska w swych długich i burzliwych dziejach posiadała kolejno trzy stolice: Gniezno, Kraków i Warszawę. Pogląd taki znakomicie oddaje rolę w polskiej tradycji grodu Lecha i świętego Wojciecha, grodu...

  • W średniowiecznej kuchni : Ależ hałas! Ileż śmiechu! Jak gwarno, ruchliwie, radośnie było w piątek od późnego ranka do wczesnego popołudnia w kętrzyńskim zamku. Szkoły podstawowe przyjęły zaproszenie pani Darii Zecer, która, zapewne zmęczona, ale i szczęśliwa, witała małych...

  • Wołyńskie sanktuarium, czyli w kręgu pieśni sokalskich : Gdy w 1945 r. żołnierz polski w zwycięskim marszu na Berlin stanął nad dostojnym nurtem Odry i spienionymi falami Nysy Łużyckiej, sprawa „powrotu do Macierzy” Śląska, ziemi lubuskiej, Pomorza oraz Warmii i Mazur – gdzie z ową „Macierzą” był już nieco...

  • Życie codzienne „Króla Słońce” : Szósta rano – pobudka. Prysznic, kawa, szybkie śniadanie i pędem do szkoły/pracy. Potem powrót do domu, gdzie czeka obiad, następnie chwila dla siebie i sen. Dzisiaj czy prezydent, czy premier mają podobnie ułożony dzień. Jak wyglądał on...