Orhan Pamuk napisał „Śnieg” bodajże w 2002 roku. Ja przeczytałem tę powieść w rok po polskim wydaniu. Jej lektura wpisała się akurat w szereg informacji na temat sytuacji politycznej Turcji w kontekście wyborów prezydenckich. W prasie można było przeczytać o konflikcie świecko-religijnym na linii państwo-meczet, o zagrożeniach fundamentalistycznym islamskim terroryzmem. A nawet kilka dni temu dotarła do nas za pośrednictwem mediów informacja o tym, że żona prezydenta, z ramienia partii islamskiej, nie została wpuszczona na trybunę obok męża podczas pewnej państwowej uroczystości, ponieważ zakrywa włosy chustą muzułmańską. Oficjalny zakaz manifestowania swojej religijności w laickim państwie. Zatem powieść tę mogłem odczytać tylko w kategoriach politycznych. I taki jest też główny jej nurt. Problemy Turcji, która walczy o akces do Unii Europejskiej i próbuje przekonać, że jest państwem świeckim, że jest ważnym krajem na granicy Bliskiego Wschodu i Zachodu, Azji i Europy, że zajmuje ważne miejsce na linii islam-chrześcijaństwo-państwo świeckie, a jednocześnie próbuje uporać się z własną, czasami niechlubną, historią nierozwiązanych do dzisiaj konfliktów narodowościowych z Ormianami i Kurdami w tle.

Wszystkie te problemy zamyka Pamuk w anatolijskim miasteczku Kars, gdzie bez dostępu z zewnątrz, za sprawą sił natury, rozgrywa się baśń. Baśń okryta zewsząd tytułowym śniegiem. Zastanawiałem się, kto jest głównym bohaterem? Czy neurotyczny poeta Ka? A może miasteczko Kars? Narratorem powieści jest pisarz Orhan, przyjaciel poety. Z kart powieści dowiadujemy się jednak, że to we własnej osobie Orhan Pamuk. Ale czy pisarz, obecnie już noblista, może być bliskim przyjacielem niezbyt pozytywnej, wymyślonej przez siebie postaci? Co czytelnikowi sugeruje autor? Czyżby w osobie Ka pokazuje jak na dłoni swoje poglądy, swoje problemy, ponure tajemnice? Przecież poeta Ka to emigrant. W Niemczech zatracił siebie. Nie potrafi związać się z żadną kobietą, ogląda pornograficzne filmy, które kompletuje ze względu na postać jednej z gwiazd porno. Otrzymuje od państwa zasiłek literacki. Od lat nie potrafi wykrzesać z siebie żadnego wiersza. Nagle pojawia się w Turcji. Praca nad artykułem o karskich samobójczyniach, do której wysyłają go ze Stambułu, jest tylko pretekstem do odnalezienia talentu i miłości. Ka chodzi ulicami Karsu zbierając materiały do tekstu o dziewczętach, które nie chcą z powodów religijnych zdejmować z włosów muzułmańskich chust. Za sprawą intensywnych opadów śniegu Kars jest odcięty od świata. Bohater zmuszony jest pozostać w mieście przez parę dni.