Sarajewo (bośn. Sarajevo) – stolica Bośni i Hercegowiny, która jest otoczona zewsząd górami. Wąskie ulice, strome podjazdy, brak tabliczek z nazwami ulic, dezorientacja w terenie, kapryśna pogoda, samowola kierowców – tak miasto wita każdego podróżnika. Przez Sarajewo przepływa rzeka Miljacka. Żyje tutaj około 300 000 ludzi. Miasto kontrastów – szklane wieżowce i ostrzelane budynki, zadbane parki i masowe groby. Stolica, która chce dogonić miasta zachondnioeuropejskie, pamiętając przy tym o swojej burzliwej historii naznaczonej oblężeniem i wojną. Sarajewo z początku nie zachwyca, nie oczarowuje podróżnika, tak jak inne stolice starego kontynentu. Spacerujemy ulicami tego miasta, wspinając się na okoliczne wzgórza, siedząc w kawiarni i obserwując ruch uliczny – długi spacer jest najlepszą metodą poznania stolicy Bośni i Hercegowiny. Sarajewo można pokochać za jego różnorodność lub znienawidzić za panujący tu chaos. Warto tu jednak przyjechać.

Katedra św. Jakuba (Crkva Svetog Josipa) została zbudowana w 1940 roku. Budowlę sakralną zaprojektował czeski architekt Karel Pařík. W Sarajewie spędził większość swojego życia. Zaprojektował ponad 70 budynków użyteczności publicznej. Katedra w stylu neoromańskim, z jasnego kamienia to jedno z jego ostatnich dzieł. Sam twórca zmarł w 1942 roku.

Wieżowce UNIC Business Towers zostały wybudowane w 1980 roku. Płonące budynki stały się symbolem oblężonego Sarajewa. Zniszczone, zdewastowane, spalone. Po zakończeniu działań wojennych zostały odbudowane za 45 milionów bośniackich marek. Obecnie mieści się tutaj nowoczesne centrum biznesowe, które posiada między innymi pomieszczenia biurowe, sale konferencyjne, oraz centrum handlowe.

Nowoczesny, szklany wieżowiec Rady Ministrów został odbudowany dzięki finansowemu wsparciu rządu Grecji. Dwuskrzydłowy budynek to symbol nowoczesnego oblicza Sarajewa.

Sarajevo City Center – centrum handlowe położone w niedalekiej odległości od Starego Miasta. Oprócz pomieszczeń handlowych znajdują się tu również pomieszczenia biurowe, oraz pięciogwiazdkowy hotel.

Aleja Snajperów – w czasie oblężenia jedno z najbardziej niebezpiecznych miejsc w mieście. Stąd ukryci serbscy snajperzy strzelali do bezbronnych cywilów. Tędy prowadziła jedyna droga do ujęcia czystej, pitnej wody. Codziennie ginęli tu ludzie. Wysokie budynki dawały strzelcom doskonałą widoczność. Szacuje się, że snajperzy zastrzelili tu kilkaset osób. Obecnie to jedna z głównych arterii miasta (Bulwar Meša Selimović oraz ulica Zmaja od Bosne). Nadal stoją tutaj ostrzelane budynki.

Ulica Marszałka Tity (Titova ulica) – reprezentacyjna ulica Sarajewa. Prowadzi na Stare Miasto. Nazwana na cześć marszałka Tito, który był przywódcą Jugosławii. Za panowania Austro-Węgier ulica została poszerzona. To właśnie tutaj wybudowano siedzibę współczesnego Banku Centralnego Bośni i Hercegowiny. Ulica kilkakrotnie zmieniała nazwę. Stoją tu zadbane budynki, jak i powojenne ruiny.

Meczet Ali Paszy (Alipašina džamija) został zbudowany w 1561 roku i posiada jeden minaret. Ta budowla sakralna jest przykładem klasycznej architektury muzułmańskiej. Tereny wokół meczetu zajmuje cmentarz muzułmański z charakterystycznymi białymi nagrobkami.

Pomnik dzieci Sarajewa (Spomenik ubijenoj djeci) znajduje się na ulicy Marszałka Tity, w miejskim parku. Upamiętnia 1500 dzieci, które zginęły w czasie oblężenia Sarajewa w latach 1992–1995. Wokół fontanny małe odciski stóp, zmierzające do źródła wody. Obok 7 obrotowych walców, na których wyryto nazwiska ofiar w różnym wieku: 16, 11, 9, 4, a nawet jednego roku...

Wieczny Ogień (Vječna vatra) – pomnik upamiętnia ofiary drugiej wojny światowej. Powstał w 1946 roku. Płomień, który nigdy nie gaśnie. Monument zlokalizowany jest na styku ulic Marszałka Tity i Ferhadiji.

Hala targowa (Gradska tržnica Markale) położona jest na ulicy Ferhadija. Można tutaj kupić świeże produkty spożywcze. Neorenesansowy budynek został zbudowany w 1895 roku. Niedaleko stąd, na placu Markale, doszło do dwóch masakr ludności cywilnej. Krwawe wydarzenia miały miejsce w czasie oblężenia Sarajewa. Pierwszego ostrzału dokonano 5 lutego 1994 roku. Zginęło wtedy prawie 70 ludzi, a ponad stu zostało rannych. Ofiarami byli głównie mieszkańcy robiący codzienne zakupy na targu, jak i sprzedawcy. Druga masakra miała miejsce 28 sierpnia 1995 roku. Zginęło 28 osób, a ponad 90 zostało rannych. Ostrzału dokonała armia serbska, choć nie zostało to oficjalnie potwierdzone.

Sobór Narodzenia Matki Bożej (Saborna crkva) – w czasie panowania tureckiego, była to jedyna cerkiew w mieście. Kiedy w XIX wieku do Sarajewa przybyła liczna grupa wyznawców prawosławia z obecnej Czarnogóry i Serbii, szybko okazało się, że budowla sakralna nie pomieści tylu wiernych. W 1862 roku za zgodą sułtana przystąpiono do jej rozbudowy. Środki finansowe na budowę przekazali wierni z Dubrownika, Wiednia, Triestu, Serbii. Rozbudowę cerkwi wspomógł nawet sam sułtan. Prace trwały 11 lat i ostatecznie zakończyły się w 1874 roku. Pozłacany ikonostas podarowała carska rodzina Romanowów.

Katedra Serca Jezusowego (Katedrale Srca Isusova) została zbudowana w latach 1884–1889. Projekt wykonał Josip Vancaš (czeski architekt, który mieszkał w Sarajewie. Zaprojektował ponad 200 budynków na Bałkanach). Budowla sakralna w neogotyckim stylu. Do budowy wykorzystano żółty i czerwony piaskowiec. Katedra posiada dwie, jednakowo wysokie dzwonnice. W zachodniej wieży mieści się dzwon kościelny, we wschodniej natomiast ulokowano 5 mniejszych dzwonów. Uwagę przykuwa ogromna rozeta. Tuż obok budowli znajduje się pomnik Jana Pawła II. Upamiętnia on wizytę polskiego papieża, która miała miejsce w 1997 roku.

Róże Sarajewa są wszędzie. Jedne już wyblakłe, wypłowiałe, trudno je zauważyć. Inne doskonale widoczne z daleka. Ciągle trwa ich renowacja. Sarajewska róża to zagłębienie w betonowej powierzchni. Miejsce po wybuchu pocisku moździerzowego. W czasie oblężenia Sarajewia spadło takich pocisków tysiące. Wybuchając tworzą wzór, który przypomina różę. Broń, która zabiła setki cywilów. Ludzi, którzy szli po chleb, do pracy. Ofiarami tych wybuchów, byli mieszkańcy, którzy starali się prowadzić w miarę normalne życie w czasie trwania wojny domowej. Po zakończeniu konfliktu, miejsca po wybuchach wypełniono czerwoną żywicą. Róże mają przypominać o ludzkich dramatach. Są symbolem cierpiącego Sarajewa.

Stara Synagoga (Stara Sinagoga) jest to jedna z najstarszych świątyń żydowskich w mieście. Powstała w 1581 roku. W czasie drugiej wojny światowej została zdewastowana, natomiast po zakończeniu konfliktu władze Sarajewa, wydały zakaz odprawiania w niej nabożeństw. Dopiero od 2004 roku pełni funkcje religijne. Budowla zawiera elementy zarówno architektury bośniackiej, jak i osmańskiej.

Baščaršija – obecnie główny deptak i centrum turystyczne Sarajewa. Kiedyś główny bazar miejski. Zajmowano się tu wyłącznie handlem, miejsce było więc w nocy niezamieszkane. Panowało tu specjalne prawo handlowe. Do dziś można tu podziwiać kamienne, niskie budowle, w których tak jak kiedyś mieszczą się małe sklepiki. Miejsca handlowe posiadają nawet swoje własne podwórka. W dzielnicy znajduje się kilka zabytkowych obiektów godnych uwagi.

Bezistan powstał w 1551 roku z polecenia Rustema Paszy (był on wezyrem i zięciem sułtana Sulejmana Wspaniałego). Na krytym bazarze handlowym sprzedawano jedwab, który sprowadzano z Azji Mniejszej. Bezistan to prostokątna, kamienna budowla z kilkoma kopułami. Architektonicznie jest podobna do pasaży handlowych, jakie budowano w ówczesnym czasie w Stambule. Obecnie znajduje się tu kilkadziesiąt sklepów. Co ciekawe, sklepy położone są poniżej poziomu ulicy. Mieszkańcy Sarajewa nazywają pasaż handlowy „Długim Bezistanem”.

Meczet Gazi Husrev-bega (Begova džamija) znajduje się w centrum miasta, tuż obok Bezistanu. Jest przykładem szesnastowiecznej architektury islamskiej. Środki finansowe na budowę zebrał ówczesny gubernator Sarajewa – Gazi Husrev-beg. Przy wykonywaniu projektu budowlanego wzorowano się na stambulskim wzornictwie. W skład kompleksu oprócz meczetu wchodzi także fontanna, muzułmańska szkoła podstawowa, minaret, cmentarz muzułmański, obserwatorium, oraz grobowce.

Wieża zegarowa (Sahat kula) została zbudowana w czasie panowania otomańskiego. Wyznaczała muzułmański czas codziennych modlitw. W całym kraju znajduje się kilka takich wież, ale najbardziej imponująca jest ta sarajewska. W czasie panowania Austro-Węgier dodano do niej nowy mechanizm. Wówczas sprowadzono (aż z Londynu) nowy zegar.

Studnia Sebilj (Sebilj/Sebil) – położona w centrum Baščaršiji pozostałość po sieci wodociągowej. Można z niej pić wodę. Ma kształt grzyba. Zbudowana została z drewna. Powstała w 1753 roku. Co ciekawe, na świecie znajdują się tylko dwie repliki sarajewskiej studni. Jedną bośniacki rząd podarował Serbii w 1989 roku. Znajduje się ona obecnie w Belgradzie. Drugą kopię ulokowano w St.Louis. Bośniacy podarowali ją Amerykanom, z okazji 250 lecia powstania amerykańskiego miasta w stanie Missouri.

Ulica Kazandžiluk (Kazandžiluk) – jedna z bocznych uliczek Baščaršiji. Znajduje się w okolicach studni Sebilj. Czas powstania tego miejsca datuje się na XVI wiek. Nazwa ulicy wzięła się od cechu rzemieślników, którzy właśnie tutaj ręcznie wykuwali róznego rodzaju przedmioty z miedzi. Dzisiaj również można podejrzeć ich pracę. Jest ona jednak wykonywana już głównie dla potrzeb ruchu turystycznego. Turysta kupi tu orygianlne, miedziane pamiątki.

Alifakovac – dzielnica Sarajewa, położona na malowniczych wzgórzach, skąd roztacza się rozległa panorama stolicy Bośni i Hercegowiny. Znajduje się tu cmentarz muzułmański. Na brukowanym płaskowyżu, wśród trawy i starych drzew spoczywają setki sarajewskich obywateli. Znajduje się tutaj ponad 300 nagrobków. Nekropolia została założona prawdopodobnie w XV wieku. W wąskich uliczkach można się łatwo zgubić, ale także podpatrzeć codzienne życie mieszkańców dzielnicy. Nawet obecnie znajdują się tutaj podziurawione od kul fasady domów, garaży, które świadczą o trudnej miejskiej przeszłości naznaczonej oblężeniem i wojną domową. Ulice dzielnicy zaprowadzą nas do ruin twierdz sarajewskich.

Żółta twierdza (Žuta tabija) – ruiny twierdzy osmańskiej, z której można podziwiać panoramę Sarajewa, oraz góry, które otaczają miasto. Znajduje się tu niewielka kawiarnia.

Biała twierdza (Bijela tabija) zbudowano została prawdopodobnie w 1550 roku. Powstała na planie prostokąta i posiadała cztery narożne wieże. W czasie panowania tureckiego, wewnątrz kompleksu zbudowano meczet. Dziś to tylko ruiny, jednak od 2000 roku trwają tu badania archeologiczne. Zdołano nawet odbudować część południowo-wschodniej ściany. Dotarcie tutaj wymaga od turysty nie lada wysiłku, twierdza położona jest bowiem na szczycie wzgórza. Warto podjąć jednak trud, by w ciszy i spokoju podziwiać bośniackie góry i stolicę kraju. Nie ma tu tłumu turystów.

Ratusz (Gradska vijećnica) położony jest nad rzeką. Powstawał w latach 1892–1896. Budowla została wybudowana w mauretańskim stylu. Wzorowano się na islamskiej architekturze Afryki Północnej. Budynek początkowo był siedzibą ówczesnych władz miasta. Jednak po II wojnie światowej przekształcono go w Bibliotekę Narodową. Cenne zbiory spłonęły jednak w 1992 roku w czasie oblężenia Sarajewa. Po wojnie obiekt przy wsparciu finansowemu Unii Europejskiej został odbudowany. Obecnie znajduje się tutaj siedziba władz miejskich.

Most Łaciński (Latinska ćuprija) znajduje się tuż obok sarajewskiego ratusza. Już w 1541 roku istniał tutaj drewniany obiekt, który spinał brzegi rzeki Miljacki. Został on zastąpiony kamienną budowlą w 1565 roku. W 1791 roku powódź, jaka wówczas nawiedziła Sarajewo, zniszczyła most. Został on szybko odbudowany. Nazwa obiektu pochodzi od znajdującej się niedaleko dzielnicy łacińskiej, która w czasie panowania osmańskiego była zamieszkana przez chrześcijan. W 1914 roku doszło tutaj do zamachu na austriackiego księcia Ferdynanda Habsburga.

Sarajewo posiada rozbudowaną bazę noclegową. Turysta znajdzie tu zarówno niedrogie hostele, jak i ekskluzywne hotele. W centrum miasta można zamówić tradycyjne bośniackie potrawy oraz dania kuchni międzynarodowej.