Podróże małe i duże > Karkonosze

Karpacz (Karkonosze) – przewodnik

Zapora na Łomnicy (Karpacz)Świątynia Wang (Karpacz)Dziki Wodospad (Karpacz)

Karpacz (niem. Krummhübel), to malowniczo położone około pięciotysięczne miasteczko w powiecie Jeleniogórskim. Leży u stóp Śnieżki, w wąskiej i stromej dolinie Łomnicy, rozciągając się na wysokości od 480 do 885 m n.p.m. Ze względu na atrakcyjną lokalizację i rozbudowaną infrastrukturę turystyczną, stanowi dogodną bazę wypadową w góry, jest więc w pewnym sensie wschodnią bramą Karkonoszy.

UWAGA! Wszystkich, którzy chcieliby uzupełnić poniższy artykuł, polecając tanie noclegi, dobre restauracje lub jakiekolwiek inne warte odwiedzenia miejsca, serdecznie zapraszamy do współtworzenia tego przewodnika. Można w tej sprawie pisać na adres redakcji redakcja@libertas.pl.

Historia

KarpaczLetni tor saneczkowy Kolorowa (Karpacz)KarpaczKościół Nawiedzenia NMP (Karpacz)Pielgrzymy (Karkonosze)

Na przełomie XII i XIII wieku Karkonosze i Kotlina Jeleniogórska były praktycznie niezamieszkałe (w XIII-wiecznych dokumentach wymienia się tylko sześć miejscowości). Pierwsza pisemna wzmianka o jednej z dzielnic dzisiejszego Karpacza (Płóczki) pojawiła się w dokumencie sprzedaży z 1418 roku.

Wzmożone osadnictwo na terenie dzisiejszego Karpacza miało miejsce między innymi w pierwszej połowie XVII wieku. W obawie przed mordami, gwałtami i rabunkiem (wojna 30-letnia) okoliczna ludność chroniła się, osiedlając na wyżej i bardziej niedostępnych terenach.

W 1681 roku poświęcono na Śnieżce nowo wybudowaną kaplicę św. Wawrzyńca, która z czasem zaczęła przyciągać rzesze pielgrzymów na odbywające się na szczycie pięć razy w roku nabożeństwa. Karpacz znalazł się dzięki temu na szlaku tzw. turystyki pielgrzymkowej i chyba to wydarzenie należy uznać za przełomowe w historii wsi.

W XVIII wieku Karpacz na całą Europę zasłynął wytwarzanymi tutaj medykamentami. Wielu mieszkańców zbierało zioła i w swoich alembikach wytwarzało z nich olejki, esencje, maści i inne podobne preparaty, które wędrowni handlarze eksportowali na cały kontynent. Przy okazji powstały też nowe szlaki, co było po części związane z rozwijającym się ruchem turystycznym, ale także z koniecznością pozyskiwania przez miejscową ludność surowca do produkcji zielarskich specyfików, po który często trzeba było zapuszczać się w bardziej niedostępne i położone wysoko w górach miejsca.

Kolejnym ważnym momentem w dziejach osady było postawienie tutaj pięknego drewnianego kościółka sprowadzonego do Karpacza aż z Vang w Norwegii. 28 lipca 1844 roku świątynia została uroczyście poświęcona, rozpoczynając działalność parafii ewangelickiej. Świątynia Wang, jak ją dzisiaj nazywamy, szybko stała się ważną atrakcją turystyczną Karpacza, a nawet natchnieniem dla artystów.

Druga połowa XIX wieku przyniosła osadzie intensywny rozwój związany z napływem turystów, którzy oczekując dobrych warunków noclegowych i wyżywienia, wymusili rozbudowę bazy turystycznej. Z tego względu w 1869 roku zbudowano w Karpaczu Górnym w pobliżu kościółka Wang 23-pokojowy hotel, który zresztą szybko okazał się niewystarczający. Wkrótce powstały kolejne zajazdy i gospody. W drugiej połowie XIX wieku była już też agencja pocztowa z telegrafem (od 1880 roku było również połączenie telegraficzne ze Śnieżką) oraz stacja przewodników i tragarzy. Przed pierwszą wojną światową Karpacz był już znanym i często odwiedzanym kurortem, a w na turystów czekało tutaj podobno około tysiąca miejsc noclegowych.

Po II wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Polski, a ludność niemiecka została wysiedlona. Początkowo używano nazwy Szterlingowo, ale ostatecznie w maju 1946 roku ustalono nazwę, która obowiązuje do dzisiaj – Karpacz. 31 grudnia 1959 roku miejscowość uzyskała prawa miejskie.

Atrakcje turystyczne

KarpaczKarpacz

Największą atrakcją Karpacza są oczywiście znajdujące się na wyciągnięcie ręki piękne Karkonosze, ale i w samym Karpaczu jest kilka interesujących miejsc. Większość można odwiedzić w zasadzie w ciągu jednego dnia, organizując sobie przyjemny spacer.

Wielbicieli gór na pewno zainteresuje znajdujący się w centrum Karpacza Skwer Śladów Zdobywców. Niecały kilometr na zachód od tego miejsca Zapora na Łomnicy tworzy warty odwiedzenia malowniczy zalew. Stąd możemy zrobić sobie spacer dalej w górę rzeki. Jej brzegiem prowadzi bardzo przyjemna alejka, którą dojdziemy do Białego Jaru, skąd możemy udać się dalej żółtym szlakiem nad Dziki wodospad, zahaczając po drodze o Anomalię Grawitacyjną. W drodze powrotnej możemy jeszcze odbić w kierunku Karpacza Górnego i zobaczyć największą tutejszą atrakcję – Świątynię Wang.

Skwer Śladów Zdobywców

Skwer Śladów Zdobywców (Karpacz)

W centrum Karpacza, przy ulicy Konstytucji 3 Maja, możemy odwiedzić Skwer Śladów Zdobywców. Odlane w brązie ślady butów wielkich polskich himalaistów zostały wbudowane w chodnik nieopodal Urzędu Miejskiego. Znajdziemy tu ślady: Krzysztofa Wielickiego, Leszka Cichego, Jerzego Kukuczki, Wandy Rutkiewcz i wielu, wielu innych niezwykłych ludzi.

Zapora na Łomnicy

Zapora na Łomnicy (Karpacz)Zapora na Łomnicy (Karpacz)Zapora na Łomnicy (Karpacz)

Łomnica ma 20 km długości i uważana jest za jedną z najniebezpieczniejszych górskich rzek w Karkonoszach. Podczas powodzi w roku 1897 zniszczyła wiele gospodarstw, dróg, a nawet linię kolejową. W związku z tym w ramach programu przeciwpowodziowego w latach 1910–1915 uregulowano jej koryto i wzniesiono zapory przeciwrumowiskowe, między innymi właśnie tę. Półkolista zapora ma 105 metrów długości i pięć przelewów. Została zbudowana z granitowych bloków i utworzyła malowniczy zalew, chętnie odwiedzany przez turystów. Można się zresztą po zaporze przespacerować (prowadzi przez nią czerwony szlak).

Anomalia grawitacyjna

Anomalia grawitacyjna (Karpacz)

5 lipca 1687 roku Izaak Newton opublikował swoje słynne Philosophiae naturalis principia mathematica, w których sformułował prawo powszechnego ciążenia. Upraszczając: dowolne dwa obiekty we wszechświecie przyciągają się siłą, która jest wprost proporcjonalna do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi. To wiemy wszyscy z lekcji fizyki i własnego doświadczenia, bo przecież nieraz spadła nam na podłogę szklanka, kufel piwa czy inny drogocenny, delikatny przedmiot. Za każdym razem z brutalnością właściwą tylko siłom natury, przedmioty te spadały na ziemię i ulegały uszkodzeniu. Jak jednak wiemy z filmów SF, są we wszechświecie miejsca, gdzie występują różnego rodzaju anomalie: temporalne, grawitacyjne i Bóg wie, jakie jeszcze. Jednym z takich miejsc jest Karpacz, gdzie na krótkim odcinku ulicy Strażackiej, od ulicy Karkonoskiej w kierunku „Dzikiego Wodospadu”, przed mostem na Łomnicy, oznaczono miejsce takiej właśnie anomalii grawitacyjnej. Jeśli położymy tutaj na ulicy piłkę (albo np. butelkę), to zauważymy, że zamiast w dół, porusza się ona pod górę! Podobnie samochód zostawiony na luzie, wbrew prawu sformułowanemu przez szacownego sir Izaaka Newtona, poruszał się będzie w górę stoku!1 Jeśli będziecie tędy przejeżdżać, koniecznie to sprawdźcie!

Dziki wodospad

Dziki Wodospad (Karpacz)

Dziki wodospad tak naprawdę nie jest wcale taki dziki. Podobnie jak opisywana wyżej Zapora na Łomnicy powstał w wyniku programu przeciwpowodziowego realizowanego w latach 1910–1915. Tutaj również wybudowano zaporę przeciwrumowiskową (choć dużo mniejszą), w efekcie czego powstał kilkumetrowy wodospad, który przyciąga turystów swoim niewątpliwym urokiem. Znajdziemy go, idąc żółtym szlakiem od Białego Jaru, niedaleko dolnej stacji wyciągu krzesełkowego na Kopę.

Świątynia Wang

Świątynia Wang (Karpacz)Świątynia Wang (Karpacz)

...Wioskę, mającą bardzo ozdobną świątynię, Na podstawie kamiennej z drzewa wystawioną, A zgrabnie na norweski sposób upięknioną, Która połączona z wieżą ganek tam na dole, A wodotrysk przed nimi wyrabia swawole. A gaik ciemnych jodeł, stojących w bliskości, dodaje miejscu temu poważnej całości.Maciej Bogusz Stęczyński

Drewniana Świątynia Wang, czyli Kościół Górski Naszego Zbawiciela, to najciekawsza atrakcja turystyczna Karpacza (uznaje się, że jest to najstarszy drewniany kościół w Polsce). Kościółek został zbudowany na przełomie XII i XIII wieku w norweskiej miejscowości Vang. Skonstruowano go z sosnowych bali bez użycia gwoździ. Gdy w XIX wieku okazał się niewystarczający, by pomieścić tamtejszych parafian, postanowiono część pieniędzy potrzebnych na budowę nowego kościoła pozyskać ze sprzedaży starego.

Z zamiarem wystawienia świątyni w berlińskim muzeum kupił ją król Fryderyk Wilhelm IV. Ostatecznie jednak trafiła do Karpacza, gdzie została odbudowana (większość elementów do Karpacza nie dotarła, lub nie nadawała się do użytku i musiała zostać odtworzona na podstawie rysunków). 28 lipca 1844 roku kościół został uroczyście poświęcony, rozpoczynając działalność parafii ewangelickiej. W 2014 roku na przyświątynnym cmentarzu został pochowany Tadeusz Różewicz.

Świątynia Wang

ul. Na Śnieżkę 8, tel. 75 76 19 228

Czynne: od poniedziałku do soboty w godzinach: 9:00-18:00 (15.04.-31.10.); 9:00-17:00 (01.11.-14.04.) oraz w niedziele od 11:30. Bilety w 2014 roku kosztowały: dorośli 8 zł; uczniowie, studenci, renciści, emeryci 5 zł. Fotografowanie/filmowanie – 5 zł.

Świątynia Wang (Karpacz)Świątynia Wang (Karpacz)Pomnik Łazarza (Karpacz)Świątynia Wang (Karpacz)

Pielgrzymy

Pielgrzymy (Karkonosze)Pielgrzymy (Karkonosze)Pielgrzymy (Karkonosze)

Pielgrzymy to położona na wysokości 1204 m n.p.m. chyba największa taka formacja granitowych skał w Karkonoszach. Składa się ona z trzech dużych grup skalnych i kilku mniejszych, a najwyższe ostańce mają do 25 metrów wysokości i z daleka podobno przypominają wędrowców (choć ja się takiego podobieństwa nie doszukałem). Najłatwiej do nich dojść idąc niebieskim szlakiem od kościółka Wang do Polany i dalej szlakiem żółtym. W sumie spacer powinien zająć nam około godziny.

Karkonoskie Tajemnice

Karpacz

Tego, ponoć bardzo nowoczesnego muzeum, nie udało mi się niestety odwiedzić, a chyba wypada o nim tutaj wspomnieć. Na jego oficjalnej stronie przeczytać możemy, że podziemia Karkonoskich Tajemnic zaaranżowane zostały przez artystów światowej sławy, a odwiedzający muzeum turyści mają możliwość poznania ciekawych historii, legend i podań wyrosłych z karkonoskiej ziemi, m.in. o Duchu Gór, o zasiedlających Karkonosze zielarzach czy Walończykach – poszukiwaczach minerałów i bogactw naturalnych. Atrakcję bardzo łatwo znaleźć, ponieważ budynku strzeże ogromna rzeźba Władcy Karkonoszy.

Obiekt czynny cały tydzień od 10:00 do 18:00. Ceny biletów: ulgowy: 17 zł, normalny: 21 zł, grupy zorganizowane: 12 zł.

Noclegi i wyżywienie

Pensjonat Arkada (Karpacz)

Karpacz dysponuje ogromną bazą turystyczną (w mieście znajduje się ponad 15 000 miejsc noclegowych i prawie 100 restauracji, pubów oraz barów), więc znalezienie tu noclegu nie jest niczym trudnym. Problemem może być to, że kochający góry włóczykije często nie narzekają na zbyt grube portfele, a w sezonie tanio nie jest. Zwłaszcza jeśli podróżuje się z małym dzieckiem i łazienka w pokoju bardzo ułatwiłaby życie. Przyznam, że w szczycie sezonu znalezienie wolnego i niedrogiego pokoju (w dniu przyjazdu) nie było łatwe. Ale na pewno jest możliwe. W środku wakacji w roku 2014, bez wcześniejszej rezerwacji, zapłaciliśmy ostatecznie 35 zł za łóżko, w czteroosobowym pokoju z łazienką. Pensjonat nie był może luksusowy, ale było czysto, był dostęp do aneksu kuchennego, a właściciele byli bardzo pomocni. Za te pieniądze chyba niczego więcej oczekiwać nie można. Z czystym sumieniem polecam zatem Pensjonat Arkada jako tanie i przyjemne miejsce noclegowe.

Witold Wieszczek
  1. Mam nadzieję, że nie daliście się nabrać. Anomalia grawitacyjna to oczywiście tylko złudzenie optyczne. Otaczający krajobraz sprawia, że choć w tym miejscu droga w rzeczywistości opada zboczem, to my postrzegamy ją jako pnącą się pod górę.

PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.