W 1281 roku ziemie, na których leży dzisiaj Szklarska Poręba, nabyli od wnuka Henryka Pobożnego joannici z Cieplic. 100 łanów gruntów kosztowało ich 100 grzywien srebra i dwie beczki wina. Nie wiem, czy obecnie urząd skarbowy poradziłby sobie z odpowiednim naliczeniem podatku i taka transakcja byłaby w ogóle możliwa, ale w XIII wieku się udało! Wkrótce powstawała tutaj najstarsza w Sudetach huta szkła, której istnienie potwierdzają dokumenty z 1366 roku. Znajdowała się w dzisiejszej Szklarskiej Porębie Dolnej, w miejscu, gdzie obecnie krzyżują się ulice Piastowska i Wiejska.

Rozwój hutnictwa wymuszał intensywny wyrąb lasów, w związku z czym kolejne huty, a wraz z nimi całe osady hutników i drwali, powstawały coraz wyżej, wzdłuż potoków. Na takich „szklarskich porębach” wyrastały osady pasterskie, które dały początek wsi. Stąd ponoć wywodzi się obecna nazwa, którą nadano miejscowości już po wojnie, w 1946 roku.

Drugą ważną dziedziną miejscowej gospodarki były trwające już od XII wieku intensywne poszukiwania złota i kamieni szlachetnych. Górnictwem w Karkonoszach zajmowali się przybysze z zachodniej Europy, zwani Walonami lub Walończykami. Z ich działalnością w górach wiążą się liczne legendy o ukrytych skarbach i demonach. Najsłynniejszym z nich jest mający wiele imion Duch Gór, po polsku zwany często Liczyrzepą. Liczyrzepa ma w swym władaniu całe Karkonosze i ponoć bywa bardzo złośliwy, więc będąc w górach, lepiej go nie denerwować.

Z biegiem lat powstawały kolejne osady, a miejscowość się rozrastała. Na początku XIX wieku Szklarska Poręba liczyła sobie ponad 300 domów, 3 kościoły, 4 szkoły, 2 huty, 16 szlifierni szkła, 3 młyny i tartak. W tym czasie rozpoczął się intensywny rozwój turystyki, a pasterskie budy na wysokogórskich halach dały początek dzisiejszym górskim schroniskom. Przełomowe było zwłaszcza wybudowanie drogi wzdłuż doliny w latach 1845–1849, a później linii kolejowej łączącej Jelenią Górę z Harrachovem, co z czasem uczyniło z miejscowości znane centrum turystyki i sportów zimowych. Pierwszy pociąg dotarł do Szklarskiej Poręby w czerwcu 1902 roku.

1 sierpnia 1880 roku z inicjatywy Teodora Donata powstało Towarzystwo Karkonoskie (Riesengebrigs Verein), dzięki któremu w Karkonoszach wytyczono 190 km szlaków turystycznych. W 1900 roku w Szklarskiej Porębie utworzono pierwszy klub narciarski, a miejscowość powoli zaczęła się stawać także centrum sportów zimowych. W 1910 roku założono klub bobslejowy (kolejny tor wybudowano zimą 1925–1926), a w roku 1932 przeprowadzono pierwszy konkurs skoków na nowej skoczni narciarskiej. W styczniu 1936 roku odbył się na niej konkurs skoków w ramach eliminacji do igrzysk olimpijskich.

Po II wojnie światowej miejscowość znalazła się w granicach Polski, a Niemcy zostali wysiedleni. Przejściowo została przemianowana na Pisarzewiec, ale w roku 1946 oficjalnie ustalono nową nazwę na „Szklarska Poręba”. Szklarska Poręba otrzymała prawa miejskie w 1959 roku.

W dawnych czasach poganie podobno składali na tej skale krwawe ofiary, dzisiaj Chybotek to jedna z atrakcji turystycznych Szklarskiej Poręby. Jest to niewielka grupa skalna złożona z kilku granitowych bloków, z których najwyżej położony głaz o średnicy około 4 metrów daje się stosunkowo łatwo rozkołysać. „Stosunkowo”, bo blok waży około 27 ton!

Według walońskich legend skały przykrywają wejście do podziemnej jaskini, w której znajduje się ogromny skarb. Wejście otwiera się raz na 100 lat.

Dawno, dawno temu pewna kobieta zobaczywszy, że wrota do jaskini są otwarte, weszła do środka. Zauroczona skarbem zaczęła nabierać złoto do zapaski i wynosić je na zewnątrz. W ferworze pracy nie zauważyła, że jest już późno, a gdy tylko słońce zaszło, głaz zatarasował wejście do jaskini. Dopiero wtedy uświadomiła sobie, że w jaskini zostawiła swoje dziecko. Kobieta wpadła w straszną rozpacz, żadne skarby świata nie wynagrodzą jej przecież utraty dziecka! Płakała tak długo, aż Duch Gór się nad nią ulitował i otworzył na chwilę wrota jaskini. Kobieta odniosła złoto a zabrała swoją pociechę.

Chata Walońska jest siedzibą Bractwa Walońskiego, które stara się kultywować dawne obyczaje i podtrzymywać tradycję średniowiecznych mistrzów w wydobywaniu i przetwarzaniu bogactw naturalnych. Na gości czeka tu wystawa starych narzędzi i maszyn oraz ekspozycja minerałów z Polski i ze świata. Jest też Sklepik Waloński z wytworami „dzisiejszych Walonów”, a także nieprzetworzonymi minerałami i innymi pamiątkami.

Chata Walońska czynna jest od poniedziałku do soboty w godzinach 9:00–16:00. Od Wodospadu Szklarki dojdziemy do niej czarnym szlakiem w około 15 minut.

Chata Walońska ul. Kołłątaja 12 tel.: (75) 717-29-56 e-mail: chatawalonska@post.pl

Śnieżne Kotły (Mały i Wielki) to najlepiej wykształcone kotły polodowcowe w całych Karkonoszach i główna atrakcja zachodniej ich części. Efektowne urwiska Wielkiego Kotła spadają ponad 200 metrów w dół. Nad nimi góruje charakterystyczna sylwetka byłego schroniska, a obecnie telewizyjnej stacji przekaźnikowej. Z kilku platform wiszących ponad kotłami możemy oglądać panoramę Pogórza Karkonoskiego i Kotliny Jeleniogórskiej, a o niecały kilometr na wschód wznosi się zwieńczona skalnym rumowiskiem kopuła Wielkiego Szyszaka (1509 m n.p.m.).

Śnieżne Kotły można podziwiać z dołu, idąc zielonym szlakiem (Ścieżką nad Reglami) od Schroniska pod Łabskim Szczytem do rozdroża pod Wielkim Szyszakiem. Możemy też zajrzeć w ich paszczę z góry, ze wspomnianych wyżej platform widokowych, do których dojdziemy granią, czyli Głównym Szlakiem Sudeckim. Tutaj proponujemy tę drugą opcję. Będzie to dość długa (około 20 km), ale dającą sporo satysfakcji wycieczka ze Szklarskiej Poręby, przez Szrenicę aż do Śnieżnych Kotłów i z powrotem przez Schronisko pod Łabskim Szczytem. No to w drogę!

Szklarska Poręba – Wodospad Kamieńczyka – Szrenica – Śnieżne Kotły (Karkonosze) – przewodnik

W Szklarskiej Porębie pensjonatów nie brakuje, właściwie ma się wrażenie, że są wszędzie. Nocleg znajdziecie więc na pewno, nawet na ostatnią chwilę. My tradycyjnie skupialiśmy się na znalezieniu noclegu jak najtańszego, ale nie pozbawionego pewnych wygód. Znalezienie czegoś takiego na ostatnią chwilę w szczycie sezonu jest już zadaniem nieco trudniejszym i wymaga często kilkunastu telefonów. My możemy zaproponować przetestowaną na własnej skórze Willę Róż. Właściwie za całe piętro do naszej dyspozycji, gdzie były dwa dwuosobowe pokoje i łazienka zapłaciliśmy w 2014 roku 140 zł za dobę.

Willa Róż ul. 1 Maja 33 Szklarska Poręba tel.: 570-445-887