Technologie > OpenOffice i Linuks – darmowe oprogramowanie dla każdego

Linuks dziecinnie prosty, czyli instalacja UBUNTU dla każdego

Dla kogo jest ten artykuł

Instalacja systemu UbuntuWczoraj przeprowadziłem mały eksperyment: z używanych części złożyłem córce komputer, wszystko wrzuciłem bez obudowy za biurko (oszczędność miejsca), monitor na blat, po czym wręczyłem płytę instalacyjną Linuksa i poleciłem, aby samodzielnie zainstalowała sobie ten podobno bardzo trudny w obsłudze system operacyjny. Powiedziałem jej tylko tyle, że nie da się niczego zepsuć, więc ma się nie przejmować, o nic mnie nie pytać, tylko czytać komunikaty i robić to, co uzna za słuszne. Zainstalowała! Bez żadnej, powtarzam ŻADNEJ pomocy!

Skoro udało się to dziesięcioletniej dziewczynce, która nie jest ani orłem z matematyki, ani nie wygrała żadnej informatycznej olimpiady, dziewczynce, która na informatyce w szkole jak większość uczniów szkół publicznych gra, zamiast uczyć się informatyki, bo akurat tak jest wygodniej nauczycielowi, no to myślę, że Ty, drogi czytelniku, również sobie poradzisz, zwłaszcza, że masz do dyspozycji poniższy artykuł, który omawia cały proces instalacji krok po kroku.

Wymagania

Potrzebujesz komputera z procesorem min. 400 MHz, 256MB pamięci RAM, napędem CD/DVD i z twardym dyskiem minimum 2,5 GB w przypadku gdy chcesz używać tylko Ubuntu, a odpowiednio większym, jeśli zamierzasz pozostawić sobie również Windowsa. Oczywiście są to wymagania minimalne, do komfortowej pracy przydałby się przynajmniej dwa razy mocniejszy procesor i 512 MB RAMu. Poza tym musisz umieć pisać i czytać ze zrozumieniem. Nie zaszkodzi jeśli masz otwarty umysł i lubisz poznawać nowe rzeczy.

Nie potrzebujesz żadnej magicznej wiedzy, nie musisz nic kupować (Ubuntu jest zupełnie darmowe), nie musisz nawet być dorosły! Krótko mówiąc, jest to artykuł dla każdego nieanalfabety, który chciałby zobaczyć na własne oczy jak wygląda Linuks – wolny (od wolności, nie powolności), otwarty system operacyjny dla Wolnych Ludzi:).

Wstęp, czyli Windows kontra Linuks

Wojna między użytkownikami Windowsa i Linuksa trwa od lat. Jedni twierdzą, że lepszy jest Windows, drudzy, że Linuks i wszyscy w pewnym sensie mają rację, bo co to znaczy lepszy? Lepszy do czego? Lepszy dla kogo? Dla mnie lepszy jest bezapelacyjnie Linuks, ale jak ktoś używa komputera tylko do grania, a w dodatku jego ulubiona gra działa tylko pod Windowsem, to oczywiście dla niego lepszy będzie Windows. Przy dzisiejszych rozmiarach dysków twardych ta dyskusja jest bez sensu z jeszcze jednego powodu. Każdy może sobie zainstalować oba te systemy i używać ich zamiennie! Mało tego, Linuksa można używać nawet wcale go nie instalując, ponieważ w przeciwieństwie do Windowsa można go uruchomić bezpośrednio z napędu CD/DVD czy pendrive'a!

Dlaczego warto Linuksa zainstalować?

Linuks ma parę zalet, oto kilka najważniejszych:

  • jest za darmo, podczas gdy Windows w najtańszej wersji kosztuje ok. 300-400zł,
  • wbrew obiegowym opiniom jest łatwiejszy w obsłudze niż Windows,
  • jest dostarczany z całą masą darmowego oprogramowania wystarczającego dla większości użytkowników,
  • jest bezpieczny,
  • stabilny,
  • elastyczny, można w nim praktycznie wszystko dostosować do własnych potrzeb,
  • wydajny (lepiej niż Windows potrafi wykorzystać zasoby naszego komputera).

Linuks to oczywiście nie jest Windows, nie należy się spodziewać, że uruchomimy na nim gry czy programy pisane z myślą tylko o Windowsie. Owszem, są coraz lepsze emulatory i czasem się da, ale wymaga to dodatkowego wysiłku. Możemy też mieć problem z zainstalowaniem jakiegoś rzadkiego sprzętu albo z odtworzeniem niektórych zamkniętych formatów. Ale nie ma się co martwić na zapas, przecież spróbowanie nic nas nie kosztuje! Ja spróbowałem kilka lat temu, obecnie nie mam w domu Windowsa nawet na płycie, a wszystkie trzy komputery jakie w domu posiadam pracują pod kontrolą Linuksa właśnie.

Co to jest system operacyjny i czym się różni od dystrybucji

System operacyjny, w ogromnym skrócie i uproszczeniu, to oprogramowanie pośredniczące pomiędzy sprzętem a programami, których używamy do wykonywania naszych codziennych zadań (pisania, drukowania, rysowania, słuchania muzyki itd.). To system przydziela czas procesora, pamięć i inne zasoby niezbędne do wykonania poszczególnych zadań. Dzięki temu, że to on bierze na siebie komunikowanie się z komputerem, oprogramowanie może działać na różnym sprzęcie i nie musi się przejmować, czy masz kartę graficzną ATI czy NVIDIA, kartę sieciową opartą na takim czy innym układzie scalonym.

Czymś innym jest dystrybucja. W wypadku Linuksa, który jest systemem otartym, każdy może wydać swoją własną dystrybucję, czyli zestaw oprogramowania, zawierający nie tylko sam system operacyjny, ale również narzędzia graficzne, programistyczne, edytorskie, gry, jednym słowem wszystko, co może być nam potrzebne. Dystrybucji Linuksa jest tyle, że trudno by było wszystkie je wymienić. Zresztą nie o tym jest artykuł. Moją ulubioną dystrybucją Linuksa jest Debian GNU/Linux. Używam go z zadowoleniem od wielu lat. Na potrzeby tego artykułu wybrałem jednak Ubuntu - moim zdaniem lepszy wybór dla tych, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z Linuksem. Jest to dystrybucja oparta na Debianie i dziedzicząca po nim wiele wygodnych rozwiązań. Ma jednocześnie tę przewagę, że ze względu na mniej restrykcyjne podejście do wolności oprogramowania, Ubuntu nie zrazi Was np. brakiem Firefoxa, czy niektórych kodeków. Oczywiście nie znaczy to, że inne dystrybucje są gorsze. Dyskusja typu "a Suse / Fedora / Slackware jest lepszy" jest bez sensu. Dystrybucji jest dużo (i dobrze, że tak jest!), dzięki temu każdy może wybrać coś dla siebie. Różnorodność (wbrew socjalistom którzy wszystko chcą ujednolicać!) jest bardzo cenna w każdej dziedzinie życia. Kiedy już oswoicie się z Ubuntu, możecie popróbować innych i wybrać to, co bardziej będzie odpowiadać Waszym potrzebom.

Od czego zacząć

Musimy zacząć od zdobycia płyty instalacyjnej. Dzisiaj Internet jest już tak powszechny, że najszybszym i najwygodniejszym sposobem będzie po prostu ściągnięcie obrazu .iso i nagranie go na płytę. W chwili gdy to piszę, najnowszą polską wersją jest Ubuntu 9.10 - Karmelkowy Koliberek. Można go pobrać z oficjalnej strony projektu:

ubuntu.pl/pobierz.php

Następnie musimy wygospodarować miejsce na dysku. Zanim zaczniemy proponuję zrobić sobie kopię wszystkich ważnych danych np. poprzez wypalenie ich na płytę DVD. Zresztą nawet jeśli nie zamierzacie nic instalować, to regularne robienie kopii nigdy nie jest stratą czasu! Jak mówi stare powiedzenie, użytkownicy dzielą się na tych, którzy robią kopie bezpieczeństwa i tych, którzy zaczną je robić, gdy kiedyś stracą cenne dane w wyniku jakiejś awarii. Jeśli nigdy dotąd tego nie robiłeś, proponuję dłużej nie zwlekać.

Mam zainstalowanego Windowsa

Jeśli Twój dysk jest podzielony na partycje (powiedzmy: C, D, E) i na C masz zainstalowanego Windowsa, to musisz zwolnić którąś z pozostałych, np. D, zrzucając dane na inną partycję lub płytę DVD. Następnie usuń TYLKO tę partycję, którą właśnie opróżniłaś/eś. Instalacja Linuksa w żaden sposób nie wpłynie na obecny system. Po uruchomieniu komputera pojawi się menu z którego będziesz mógł wybrać, który system ma zostać uruchomiony.

Chcę zainstalować wszystko od nowa

Najwygodniej i najprościej jest oczywiście w sytuacji, gdy mamy czysty dysk, ew. wszystkie dane zrzuciliśmy na płyty i możemy sobie pozwolić na podzielenie dysku od nowa. Jeśli chcemy używać również Windowsa, to proponuję zainstalować go w pierwszej kolejności. Jeśli mamy duży dysk możemy sobie pozwolić na lekką rozpustę i w trakcie instalacji przydzielić mu partycję 10-20GB. Pozostałą część dysku najlepiej zostawić na razie niezagospodarowaną.

Zaczynamy

Instalacja systemu Ubuntu

Do napędu wkładamy płytę instalacyjną i uruchamiamy ponownie komputer. Powinniśmy zobaczyć na ekranie mniej więcej to, co widzi Maja na zdjęciu powyżej. Jeśli mamy przygotowane miejsce na dysku, możemy od razu przystąpić do instalacji, jeśli nie - możemy uruchomić Ubuntu z płyty. Wszystko będzie oczywiście działać wolniej i system nie zapamięta wprowadzanych zmian, ale ta opcja daje nam możliwość bezpiecznego obejrzenia Linuksa i przekonania się, że nie jest taki straszny jak go malują. Jeśli dysk mamy przygotowany, wybieramy opcję drugą: "Instalacja Ubuntu". Przez cały proces przeprowadzi nas polskojęzyczny instalator.

Instalacja systemu Ubuntu

Na początku zostaniemy poproszeni o wybór języka – domyślnie jest to język polski. Następnie wybieramy strefę czasową – tu chyba wybór jest równie oczywisty – oraz układ klawiatury. W zasadzie dla większości użytkowników będzie to kliknięcie trzy razy w klawisz dalej.

Instalacja systemu UbuntuInstalacja systemu Ubuntu

Partycjonowanie dysku

Jeśli na dysku nie mamy Windowsa, to możemy wybrać, by instalator zrobił za nas wszystko automatycznie. Jeśli Windows jest i wcześniej skasowaliśmy którąś z partycji zwalniając na nim trochę miejsca, to instalator wykryje Windowsa i zaproponuje wykorzystanie pod Ubuntu pozostałej części dysku.

Niezależnie od tego i tak najlepiej jest zrobić wszystko ręcznie, nie tracąc kontroli nad tą ważną czynnością, zwłaszcza, że wcale nie jest to trudne. Gdy Maja instalowała system po raz pierwszy, wybrała partycjonowanie automatyczne. Podczas drugiej instalacji wyjaśniłem jej o co chodzi i bez trudu podzieliła dysk samodzielnie. Maja ma 10 lat, skoro ona zrozumiała, Ty też dasz radę. Jeśli masz mniej niż 10 lat, możesz pominąć następny punkt i wybrać podział automatyczny lub "użycie największej ciągłej wolnej przestrzeni" jeśli już coś na dysku jest.

Instalacja systemu Ubuntu

Co powinieneś wiedzieć o partycjach

Dysk możemy podzielić na partycje, czyli pewne logiczne części, które przeznaczymy do różnych celów, np. pod różne systemy operacyjne. Pod Windowsem partycje oznaczane są zwyczajowo literami alfabetu począwszy od C, np: C, D, E itd... Pod Linuksem jest trochę inaczej. Dyski fizyczne są oznaczane kolejno jako /dev/sda, /dev/sdb, /dev/sdc itd... czyli /dev/sda to będzie nasz pierwszy dysk, jeśli mamy ich więcej zobaczymy również /dev/sdb itd...

Partycje oznaczamy kolejnymi liczbami i tak /dev/sda1 to pierwsza partycja podstawowa na pierwszym dysku, /dev/sda2 - druga, /dev/sda3 - trzecia, /dev/sda5 - pierwsza partycja logiczna, /dev/sda6 - druga partycja logiczna itd...

Instalacja systemu Ubuntu

Jak już mówiłem, dzień wcześniej Maja instalowała system samodzielnie, na powyższym zdjęciu widzimy więc, że dysk jest już podzielony na partycje. Chcemy wszystko zrobić od nowa, w związku z tym Maja zaznacza urządzenie /dev/sda i klika w guzik "Nowa tablica partycji". UWAGA! Ta operacja spowoduje utratę wszystkich danych na dysku! Jeśli wcześniej zainstalowałeś Windowsa, a teraz chcesz zainstalować drugi system nie likwidując pierwszego, pomiń ten krok!

Instalacja systemu Ubuntu

Teraz podświetlamy "dostępna przestrzeń" i klikamy w guzik "Dodaj" znajdujący się u dołu ekranu. Otworzy się okno w którym określamy wielkość partycji (jeśli dysponujecie w miarę dużym dyskiem proponuję 10GB, czyli 10000MB), wybieramy punkt montowania "/" i klikamy "OK". Powinniśmy teraz zobaczyć nową partycję, jeśli dysk był czysty i wybraliście typ "partycja podstawowa" będzie to /dev/sda1 - czyli pierwsza partycja na pierwszym dysku. Jeśli wcześniej na dysku znajdował się Windows będzie to pewnie /dev/sda2.

Instalacja systemu Ubuntu

Ponownie klikamy w "dostępna przestrzeń, która po poprzedniej operacji powinna się skurczyć o 10000MB i w analogiczny sposób tworzymy kolejną partycję. Będzie to partycja wymiany, coś, co pełni tę samą rolę, co plik wymiany w systemie Windows. Proponuję ustawić jej rozmiar na tyle, ile mamy pamięci ram, jednak nie więcej niż 1000MB. Następnie wybrać z listy "użyj jako" pozycję "przestrzeń wymiany", tak jak to widać na zdjęciu powyżej.

Instalacja systemu Ubuntu

Na ekranie powinniśmy teraz zobaczyć podział naszego dysku. Jeśli nie zostawiliśmy Windowsa, to na pozostałej przestrzeni dyskowej możemy utworzyć partycję i ustawić jej montowanie w katalogu /home/. W przeciwnym wypadku, możemy na pozostałym miejscu utworzyć później partycję z poziomu Windowsa. Będziemy wtedy mogli z niej skorzystać zarówno spod Windowsa, jak i pracując na Ubuntu. Możemy też zostawić miejsce wolne i zdecydować później. To, co najważniejsze zostało wykonane, mamy przestrzeń dyskową potrzebną do instalacji nowego systemu.

Nazwa użytkownika i komputera

Instalacja systemu UbuntuInstalacja systemu Ubuntu

Teraz instalator spyta nas o dane pierwszego użytkownika i nazwę dla komputera. Maja wpisuje Imię i Nazwisko, hasło, oraz nazwę dla nowego komputera na cześć swojego ulubionego zespołu Betty Be:). W tym miejscu może też wybrać, czy chce by system automatycznie ją logował bez wymagania hasła. Gdy wprowadzimy wszystkie dane instalator spyta nas czy wszystko się zgadza. Jeśli tak, klikamy "zainstaluj". Reszta zrobi się sama, a my w tym czasie możemy sobie poczytać kolejne ekrany...

Instalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu Ubuntu

Instalacja systemu UbuntuNa końcu instalator poinformuje nas, że zakończył instalację. Klikamy "uruchom ponownie teraz". Wyciągamy płytę instalacyjną z napędu, aby nie rozpocząć procesu od nowa, i naciskamy ENTER.

Pierwszy raz

Po chwili powinniśmy zobaczyć ekran startowy Ubuntu, a w zależności od prędkości komputera, po kolejnych kilkunastu, kilkudziesięciu sekundach – ekran logowania. Podajemy swój login i hasło, które podaliśmy podczas instalacji i po raz pierwszy logujemy się do naszego nowego systemu. W przeciwieństwie do Windowsa Ubuntu jest już praktycznie gotowy do pracy, zawiera zaawansowany pakiet biurowy OpenOffice, edytor graficzny GIMP, przeglądarkę internetową Firefox i wiele innych. Pozostaje nam tylko skonfigurować sieć.

Instalacja systemu UbuntuInstalacja systemu Ubuntu

Konfiguracja sieci

Jeśli nasz komputer jest podłączony do sieci kablowej w której znajduje się serwer DHCP, to od razu powinniśmy móc korzystać z Internetu i nie musimy w zasadzie dalej czytać. W przeciwnym wypadku musimy jeszcze ten drobiazg skonfigurować, co powinno nam zająć mniej niż minutę. Maja jest do sieci podłączona kablem, w związku z tym klika prawym klawiszem myszki w ikonę sieci, która znajduje się na pasku u góry, po prawej stronie. Wybiera "zmodyfikuj połączenia", zakładkę "przewodowe", wybiera "auto eth0", następnie IPv4 i zmienia "automatyczne (DHCP)" na "ręczne". Teraz klika guzik "dodaj" i dodaje nasze połączenie poprzez wpisanie adresu IP, maski sieci, bramy i serwera DNS – te dane uzyskamy od naszego dostawcy Internetu. Teraz system poprosi nas o potwierdzenie zmian swoim hasłem i voila, sieć powinna działać.

Instalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu UbuntuInstalacja systemu Ubuntu

Żeby to sprawdzić uruchamiamy Firefoxa i wpisujemy adres naszego ulubionego miesięcznika:). Możemy już serfować po Internecie, pisać tworzyć dokumenty tekstowe, arkusze kalkulacyjne, zagrać w kilka gier, edytować nasze zdjęcia... A to dopiero wierzchołek góry lodowej, bo przecież nie instalowaliśmy jeszcze żadnego dodatkowego oprogramowania! Tym zajmiemy się w następnej części. Tymczasem życzę wszystkim samych miłych doznać podczas pracy z systemem Ubuntu.

Instalacja systemu Ubuntu

UWAGA!

W przypadku instalacji systemu na komputerze w którym mamy zgromadzone ważne dane, należy zachować ostrożność! Czytać komunikaty i nie wykonywać działań których nie rozumiemy. Autor artykułu nie ponosi odpowiedzialności za bezmyślne i niedostosowane do zastanych warunków zastosowanie artykułu, w szczególności za utratę danych, spowodowaną nie utworzeniem ich kopii, lub wykonaniem tej czynności nieprawidłowo!

Instalację Ubuntu przez dziesięciolatkę obserwował Witold Wieszczek.
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.