Jak to mówią: nowy tydzień, nowy wywiad. Dziś naszym gościem jest Karolina Wojda, której pierwsza książka – „Feniks” niedługo ukaże się nakładem wydawnictwa Radwan.

Znajomość z Karoliną zawdzięczam internautce posługującej się pseudonimem „Rena”. To właśnie na jej blogu po raz pierwszy zobaczyłam banner reklamujący „Feniksa”. Za wyświadczoną przysługę będę dozgonnie wdzięczna, ponieważ wywiad z debiutującą pisarką okazał się być doświadczeniem niezwykle interesującym… oraz zaskakującym.

Jaką historię opowiada „Feniks”?

Jest rok 2011 Wilsonville, w stanie Oregon. Siedemnastoletnia Anastacia wydaje się być zwykłą nastolatką z przyziemnymi problemami. Chodzi do szkoły, ma normalną rodzinę i przyjaciół. Jednak trzy lata temu zmarł jej brat, to wydarzenie zmienia wszystko w życiu Anastaci i jej bliskich. Całej sytuacji nie ułatwia również blizna na lewym nadgarstku w kształcie skrzydła, dziwne sny, które nawiedzają ją co noc oraz tajemniczy medalion z nazwiskiem kobiety, która umarła w 1840 r. Na domiar złego okazuje się, że jej przyjaciele nie są tym, kim się wydają. Jak Anastacia zdoła pogodzić świat realny, w którym się gubi, ze światem fantazji, w który nie wierzy? I czy zdoła odkryć tajemnice swojej przeszłości?

Czy Twoim zdaniem „Feniks” jest pozycją godną uwagi?

Szczerze? Nie wiem. Nie potrafię obiektywnie odpowiedzieć na to pytanie. Jedyne co mogę powiedzieć, to fakt, że pomimo tej całej fantastycznej otoczki „Feniks” ma głębsze przesłanie i jest w swoim rodzaju apelem do młodych ludzi – to czy ktoś zrozumie to, co zapisałam między wierszami, czy nie, zależy od tego, czy będzie czytał kolejną książeczkę, oczekując zwykłej powiastki dla nastolatek, czy zajrzy się w głąb czarnej dziury bez dna i zaryzykuje.

Jak to się zaczęło? Skąd pomysł?

Miałam udar mózgu, byłam sparaliżowana, po części straciłam pamięć. Feniks to ucieczka w inny świat. Dzięki niemu narodziłam się na nowo. A pomysł? Znikąd, po prostu pisałam, co czuję. Wiedziałam jedno, główna bohaterka ma być inna niż ja i pokazać światu, że każdy może osiągnąć to, co zamierza, nawet gdy jest już na samym dnie. Ja nie wymyśliłam tej historii, ona wydarzyła się naprawdę, gdzieś tam w mojej nieświadomości. Ja ją po prostu spisałam.

Czy bohaterowie „Feniksa” mają swoje odpowiedniki w rzeczywistości?

Moi bohaterowie kreowali się sami – dopiero niedawno zorientowałam się, że dużo z ich cech pasuje do moich znajomych – jednak wydaje mi się, że to czysty przypadek. Może wynika to z tego, że nie planuję.

Ile czasu zajęło Ci pisanie? Czy ciężko było przerobić bloga na prawdziwą książkę?

„Feniks” powstał w cztery miesiące. Jeśli chodzi o bloga – założyłam go, gdy cała powieść została skończona. To była jakby próba generalna przed finałem – i opłaciło się. Dzięki ludziom poznanym w cyberprzestrzeni zrozumiałam, że warto.

Czy historia znacznie się zmieniła od czasu wersji pierwotnej?

Anastacia jest bardzo kapryśna i nie było łatwo ją ujarzmić, dlatego owszem pierwszy zarys był całkiem inny - dużo bardziej brutalny.

Dlaczego zdecydowałaś się umieścić akcję za granicą?

Lubię Polskę, jednak Polska jest moja. Za dużo związanych z nią wspomnień, nie potrafiłabym do końca wymazać ich z głowy i nadać krajobrazowi całkiem innego znaczenia. Chciałam, żeby moje postacie były odrębne i miały swój własny świat.

Czy ciężko było zdobyć informacje o realiach panujących w obcych stronach?

Jeśli chodzi o szukanie materiałów, to starałam się być bardzo dokładna i opisać wszystko tak jak wygląda realnie – Wyspa Skye w Szkocji, Wilsonville oraz Paryż z tym, że Paryż został opisany w konwencji 1840 roku. Czy to było proste? Z początku miałam z tym problem, jednak z czasem radziłam sobie coraz lepiej. Starałam się oglądać dużo filmów naukowych opisujących wyżej wymienione miejsca. Oglądałam zdjęcia z satelity, ale gdy miałam możliwość – jak np. do Szkocji – po prostu poleciałam samolotem. Jednak opisanie miejsc bez poznania mentalności ich mieszkańców, według mnie jest bezcelowe. Dlatego też wchodziłam na czaty i rozmawiałam z mieszkańcami Paryża, Szkocji czy Ameryki. Starałam się poznać ich kulturę, zwyczaje i upodobania. Chciałam, żeby zarówno miejsca jak i bohaterowie byli jak najbardziej realni, jakby rzeczywiście istnieli. Dlatego np. szkoła czy ulubiony bar głównej bohaterki, który jest opisany w książce, można zwiedzić naprawdę. Najtrudniej było opisać Paryż. Czasy które opisywałam w książce są dość odległe i tutaj potrzebowałam pomocy historyka i geografa. Ale przyznam się szczerze, że było to jedno z przyjemniejszych doświadczeń w moim życiu – jakbym naprawdę przeniosła się w czasie. Mam nadzieję, że moi czytelnicy również tego doświadczą.

W takim razie, dlaczego fantastyka? Skoro tak bardzo starasz się trzymać realiów, po co wplątywać w to wszystko siły nadprzyrodzone?

Nigdy się nad tym nie zastanawiałam, ale wydaje mi się, że ludzie często myślą, że jeśli posiadaliby nadprzyrodzone moce, staliby się lepsi, fajniejsi i byłoby im dużo łatwiej w życiu. Sama kiedyś tak myślałam. Jednak myliłam się, teraz wiem że prawdziwa magia to wszystko to, co skrywa nasze serce.

Być może moja książka obraca się w świecie magii, żeby inni również mogli to dostrzec.

A można zapytać JAK piszesz? Jak to wygląda?

Pisze od razu na czysto. Wiadomo, wszystko potem czytam i ewentualnie poprawiam, jednak główny zarys zazwyczaj pozostaje. Siadam przed komputerem, zamykam drzwi pokoju, włączam muzykę i odkopuję ukryty skarb. Co odkryję, jest jedną wielką tajemnica nawet dla mnie. Gdy skończyłam pisać „Feniksa”, jego zakończenie bardzo mnie zaskoczyło. Gdybym miała je zaplanować, wyglądałoby zupełnie inaczej.

Czy kiedykolwiek wcześniej próbowałaś publikować swoje teksty?

Szczerze? Nie. To moje pierwsze dzieło, które ujrzało światło dzienne.

Kiedy zdecydowałaś, iż „Feniks” nie jest kolejnym tekstem do szuflady? Co Cię do tego skłoniło?

Pewnego dnia, gdy byłam jeszcze chora, wzięłam tabletkę nasenną – melatoninę – szczerze, nie wiem, czy to ona była temu winna, choroba, a może to znak z niebios… W każdym razie, w pewnym momencie zaczęłam słyszeć głosy. Myślałam, że zwariowałam. Pragnęłam kogoś zawołać, jednak w mojej głowie ciągle brzmiało jedno zdanie „Musisz sama nas pokonać – sama”. Całą noc płakałam i myślałam o całym swoim życiu. Gdy nastał ranek, a głosy odeszły, już wiedziałam, co mam zrobić. To czas, gdy muszę spełnić swoje marzenie – czyli wydać książkę. Głosy już nie powróciły, a ja stałam się innym człowiekiem. Pokonałam własne demony i od tamtej pory wiem, że marzenia są najważniejsze.

Nie boisz się, że popełniasz „pisarski falstart”?

Jedyne czego się boję, to obojętność. Pisząc „Feniksa”, miałam nadzieję, że jeśli ktoś go kiedyś przeczyta, to coś poczuje. Złość, smutek, radość, zachwyt, nienawiść, zniechęcenie – cokolwiek. A to czy popełnię falstart, zależy ode mnie. Czy nauczę się wyciągać wnioski z własnych błędów i w przyszłości napiszę coś lepszego, czy nie. Żaden krytyk nie jest w stanie mnie zniechęcić – chyba, że ja sama. Chwilę zwątpienia nachodzą mnie bardzo często, ale wiem też, że nieważne ile razy upadniesz, ważne ile razy będziesz miał siłę, żeby powstać . Tak naprawdę, to kim jesteśmy i dokąd zmierzamy, zależy od nas. A wiarę we własne możliwości dają mi przede wszystkim ludzie, którzy mnie otaczają. Przyjaciele – ci internetowi w obecnym okresie wspierają mnie najbardziej i jestem im wdzięczna za wszelkie pozytywne jak i negatywne opinie. Bez nich nie byłoby mnie teraz tutaj.

Czy wierzysz w coś takiego jak konstruktywna krytyka? Uważasz tego typu uwagi za przydatne? A może lepiej nie przejmować się nimi zbytnio i po prostu robić swoje, bez wprowadzania zmian? Jakim typami krytyki się przejmować, a jakimi nie?

Oczywiście, że wierze w konstruktywną krytykę. Uważam wręcz, że bez krytykowania nie powstałoby nic sensownego. Lubię pochwały, skłamałabym, gdybym powiedziała, że nie. Jednak pochwały mówią jedynie, że postępuje się w odpowiednim kierunku. Czasami to jednak za wąska informacja. Krytyka pokazuje nam natomiast w jakim kierunku powinniśmy faktycznie podążyć i czy droga, którą obraliśmy, jest słuszna.

Choć oczywiście, czasami ludzie krytykują bezpodstawnie i bez sensu. Bardziej z zazdrości i chęci samego krytykowania, niż żeby nas pokierować, czy wyrazić swoją opinię. Dla mnie krytyka w sensie „Nie podoba mi się, bo nie” lub „To jest beznadziejny chłam” to żadna krytyka i tym się nie przejmuję. Co innego, gdy to są konkrety „Za dużo przecinków, błędy ortograficzne, postacie są nienaturalne, itp. Sądzę, iż tego typu uwagi są istotne dla każdego pisarza. Oczywiście, może się komuś po prostu nie podobać, ale o gustach się nie dyskutuje i tylko dlatego że ktoś woli kryminały, a ja piszę fantastykę, nie zmienię swojej profesji.

Do ilu wydawnictw pisałaś? Jakie były odpowiedzi? Dlaczego ostatecznie zdecydowałaś się na Radwan?

Do ilu wydawnictw pisałam… Raczej do ilu nie pisałam, he, he. I tutaj wiele osób może stwierdzić: „Ona jest beznadziejna”, w Radwanie każdy wydaje, sukcesem byłoby np. W.A.B. Tak zgadzam się, Radwan to nie jest szczyt marzeń, jednak pozwala je spełnić i tylko głupiec by z tej szansy nie skorzystał. Odpowiedział mi Nowy Świat, Novae Res oraz Radwan i wydawnictwo Otwarte. Otwarte zasponsorowało e-booka, odpowiedz była jednoznaczna, gdyby to była moja druga książka, a nie pierwsza, miałaby popyt, wydaliby ją.

Novae Res chciało ode mnie 8 tys. za wydanie książki – nie mam tyle. A Nowy Świat również zgadzał się tylko na e-book. Radwan to taki kompromis.

Czasami czuje żal i myślę sobie: „Hmm, skoro żadne wielkie wydawnictwo się mną nie zainteresowało, to może mi się tylko wydaje, że coś potrafię”. A z drugiej strony, zanim zdobyłam prawo jazdy, zdawałam je ponad trzy razy i co to oznacza, że nie mam prawa teraz jeździć bo za pierwszym razem mi się nie udało? Każdy z nas popełnia błędy i nikt nie jest idealny. A jeśli dzięki tej małej „porażce” mogę kiedyś pofrunąć do gwiazd to czemu nie?

E-book? Wydałaś e-booka?

To bardziej skorzystanie z szansy. Nic za niego nie płaciłam, więc nic nie zyskałam. E-booka kupiło 40 osób. I tak uważam, że to sporo jak na książkę elektroniczną, ja sama jestem średnio przekonana do takowej formy „literatury”.

Co do wydawnictwa Otwarte, nie współpracowałam z nimi. Wszelkie sprawy organizacyjne były dokonywane z portalem Poczytaj.to i to z nimi podpisywałam umowę. Otwarte jedynie skierowało ich do mnie z sugestią, że warto i na tym jego rola się zakończyła.

W takim razie, dlaczego zdecydowałaś się jeszcze na formę papierową?

Może jestem zacofana, ale dla nie książka ma być książką. Mam ją móc poczuć, powąchać i dotknąć. Jestem romantyczką, która pasjonuje się literaturą. To dla mnie relaks, móc usiąść w pokoju, zapalić świecie, włączyć muzykę, zaparzyć ciepłą herbatę i czytać książkę. Słyszeć, jak jej kartki szeleszczą. E-book tego nie umożliwia.

Czy mogłabyś opowiedzieć o procesie wydawniczym oraz współpracy z Radwanem?

Jeśli chodzi o proces wydawniczy, nie wyjaśnię tego lepiej, niż jest to uczynione na stronie wydawnictwa. Jednak jeśli chodzi ogólnie o współpracę, jestem bardzo zadowolona. Wszystko jest jasne i rzetelne. Nie ma problemu z kontaktem, na wszystkie pytania (nawet te najgłupsze) dostaję klarowną odpowiedź.

Na jakim etapie wydawniczym znajduje się „Feniks”? Czy wiadomo już coś o dacie publikacji?

Obecnie książka jest w trakcie redakcji. Daty, niestety, jeszcze nie znam.

Publikacja to dopiero połowa sukcesu, trzeba jeszcze jakoś zainteresować czytelników. Powszechnie wiadomo, że w Polsce nawet „tradycyjne” wydawnictwa nie najlepiej radzą sobie z reklamą. Co w takiej sytuacji może zrobić autor, aby wypromować książkę?

Oczywiście Facebook, to podstawa. Blog. Planuje zrobić zwiastun animowany – a raczej zatrudniłam grafika komputerowego, który to wykona. Spotkania autorskie. Ulotki. Plakaty. Fora internetowe. No i mam nadzieję, że pomoc innych ludzi- poczta pantoflowa, najlepsza reklama jaka istnieje.

Na swoim blogu wspominasz o poważnym kryzysie twórczym. Czy często zdarzają Ci się takie chwile zwątpienia? Jak sobie z nimi radzisz?

Owszem, posiadam czasami gorsze dni i wówczas nic mądrego mi nie wychodzi. Zazwyczaj tak się dzieję, gdy jestem przemęczona. Praca, studia dużo obowiązków w domu – i nawet, gdy hipotetycznie jest wena, nie potrafię się skupić i wychodzą totalne bzdury. Wówczas muszę po prostu odpocząć. Zazwyczaj wyjeżdżam gdzieś lub zamykam się w pokoju i cały dzień nie robię totalnie nic. Mimo że kocham przebywać z ludźmi, mam naturę samotnika. Gdy zaczynam pisać i chcę, żeby to było coś mądrego, muszę zamknąć drzwi na klucz, dać muzykę „na maksa” i odlecieć do swojego świata i czy się wali, czy pali, ja nie istnieję. Jeśli chodzi o inne artystyczne rewolucje – to mam tak samo. Nie ważne czy dotyczy to pracy licencjackiej, czy opowiadania na jedną stronę, a może książki na trzysta. Musi panować harmonia w moim życiu.