Podróże małe i duże > Opowieści zamkowe

Pałac w Krzyżanowicach

Pałac w KrzyżanowicachMiejscowość: Krzyżanowice, województwo śląskie.

Lokalizacja: Trasa nr 45 Racibórz - Chałupki.

Ukryty wśród drzew, niemal niewidoczny, schowany latem wśród zieleni pałac w Krzyżanowicach przykuwa uwagę ciekawskich. Trzy ośmioboczne baszty i pięknie odnowiona elewacja zapraszają na dziedzińce. A wszystko rozpoczęło się w 1700 roku, gdy hrabia Bernard Praschm wybudował dla siebie pałac, zapewne z myślą o siedzibie rodu. Pierwszy właściciel nie cieszył się długo swoją budowlą, w 1708 roku umiera, a po jego śmierci rezydencję kupuje Karol Gabriel von Wengerski.

Pałac w KrzyżanowicachPałac w Krzyżanowicach

Kolejnymi i niewątpliwie najdłużej zarządzającymi posiadłością właścicielami była rodzina Lichnowskich. Od 1775 roku aż do 1930 roku, prawie przez siedem pokoleń, mieszkali oni i zarządzali pałacem oraz okolicznymi dobrami. Mimo, że rodzina posiadała liczne rezydencje również w Wiedniu i w Hradcu nad Morawicą, to jednak właśnie Krzyżanowice zaszczycił swoją obecnością w latach 1806-11 Ludwik van Beethoven. W następnych latach częstym gościem w pałacu był też inny znakomity kompozytor: Franciszek Liszt. Mniej więcej w okresie od 1843 do 1848 korzystając z zaproszenia Księcia Feliksa Lichnowskiego nie tylko przebywał w Krzyżanowicach, ale też tworzył. Książę Feliks był wybitną postacią, publicystą i politykiem. W 1848 roku został wybrany do Zgromadzenia Narodowego we Frankfurcie nad Menem. Niestety w tym samym roku został zamordowany w czasie zamieszek. Syn Feliksa – Karol – zajął się gruntowną przebudową pałacu w stylu neogotyckim, w latach 1856 – 1860 budynek zyskał okrągłą wieżę, salę rycerską (obecnie kaplica) oraz murowaną bramę wjazdową, na której znajduje się poświęcony mu napis: Carolus Princeps Lichnowsky MOCCCLUI.

Pałac w KrzyżanowicachPałac w KrzyżanowicachPałac w Krzyżanowicach
Pałac w KrzyżanowicachPałac w KrzyżanowicachPałac w Krzyżanowicach

Nad bramą znajdowało się mieszkanie przeznaczone dla strażnika, do którego obowiązków należało otwieranie i zamykanie bramy. W 1930 roku ostatni właściciel pałacu – książę Wilhelm von Lichnowsky – sprzedał posiadłość siostrom ze Zgromadzenia Franciszkanek. Niestety nie wiemy w jakim stanie był w tym czasie pałac, jak był wyposażony, czy zachowały się oryginalne meble i detale, czy na przykład ostatni właściciel zabrał ze sobą cenne sprzęty. Wkrótce budynek zamieniono na klasztor, w którym założono dom opieki nad starszymi ludźmi. W sali rycerskiej urządzono kaplicę. Jeszcze w tym czasie cały kompleks, w skład którego wchodził: pałac, park i ogród, otoczony był murem z cegły.

Zabudowania klasztorne opustoszały z początkiem 1945 roku, dokładnie od 20 kwietnia stacjonowało tu wojsko rosyjskie. Długie klasztorne korytarze przeznaczono na stajnie, w kaplicy urządzono kuchnię, a w pokojach pałacowych szpital wojskowy. Możemy sobie tylko wyobrażać jak w szybkim tempie dewastacji ulegały wnętrza.

Po wojnie przez pewien czas więziono tu gospodarzy i zamożniejsze miejscowe rodziny. Wkrótce więzienie zlikwidowano i rozpoczął się remont. Po drugiej wojnie światowej większą część pałacowego parku rozparcelowano na działki budowlane, które nabyli mieszkańcy Krzyżanowic. Każdy z nich, by zagospodarować działkę zgodnie z nowym przeznaczeniem, rozebrał część pałacowego muru. Duża część oryginalnego parku wraz z częścią pomnikowych drzew przestała istnieć. Pałac ponownie stał się klasztorem, w którego murach urządzono dom opieki nad starszymi ludźmi, a w czasie późniejszym również Dom Opieki Społecznej. Siostry zakonne objęły opieką upośledzone umysłowo dziewczęta...

Pałac w KrzyżanowicachPałac w Krzyżanowicach

Do dziś obiekt pozostaje w rękach Sióstr Franciszkanek, dlatego zwiedzanie wnętrz jest raczej niemożliwe. Można za to pospacerować po terenie obiektu, obejrzeć resztki parku, gdzie zachowało się kilka ciekawych egzemplarzy starych drzew i wejść do kaplicy. W 1986 roku – w setną rocznicę śmierci Franciszka Liszta - na terenie pałacu odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą kompozytorowi. Co roku w maju w klasztornej kaplicy urządzane są koncerty dla uczczenia pamięci obu wybitnych gości.

Monika Porzucek

Źródła:

  1. Tomasz Kaliński, Polska, nawigator turystyczny, Warszawa 2008.

  2. www.palaceslaska.pl

  3. www.krzyzanowice.pl

Załóż wątek dotyczący tego tekstu na forum

Opowieści zamkowe:

Zamek Lipowiec. Co straszy w Bukowym lesie? (3 zdjęcia)W kolorze fioletowego ametystu: zamek „Tęczyn” w Rudnie (23 zdjęcia)Skamieniałe dzieci i zaklęci rycerze: zamek „Rabsztyn” (16 zdjęć)Zamek Smoleń - wielki skarb ukryty w studni (29 zdjęć)Pałac w Pilicy i tajemnicza zjawa w starych fortyfikacjach (22 zdjęcia)Czarna Perła Jury: Ogrodzieniec (27 zdjęć)Tajemnicza strażnica w Przewodziszowicach (11 zdjęć)Gotycka piękność: Mirów (19 zdjęć)Zamek obronny w Rochester - historia ukryta w kamieniu (6 zdjęć)Pani o bladych licach - opowieść o zamku w Bobolicach (13 zdjęć)Tajemnice twierdzy Olsten (19 zdjęć)O tym jak „Bendyn” Będzinem się stał (9 zdjęć)Bij, kradnij, zabijaj, ale Siewierz omijaj (10 zdjęć)Zapomniany Bydlin (6 zdjęć)Królowa Bona i latające mrówki na zamku Chęciny (11 zdjęć)Chudów (6 zdjęć)Zapomniany pałac we Włodowicach (9 zdjęć)Zamek Bąkowiec w Morsku (6 zdjęć)Krzyż i Topór = Zamek Krzyżtopór (19 zdjęć)Tworków - odkryty i tajemniczy (13 zdjęć)Bastiony Zamku Nowy Wiśnicz (19 zdjęć)Zamek w Mosznej, czyli prawie jak w bajce Disneya (25 zdjęć)Czarujący Pałac w Pławniowicach (18 zdjęć)Pałac w Krzyżanowicach (11 zdjęć)Pałac Raczyńskich i Dworek Zygmunta Krasińskiego w Złotym Potoku (13 zdjęć)Zamek co na Pieskowej stoi Skale (18 zdjęć)Kórnik – Wielkopolska Perła (18 zdjęć)Zamek Otmuchów, czyli krótka baśń o tym jak serce dumnej Emmy zmiękło po zjedzeniu sokoła (26 zdjęć)Olśniewający swą krasą Pałac w Kraskowie (19 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Zamek Grodno (25 zdjęć)Tajemnice Gór Sowich: Tannhausen - Pałac w Jedlince (13 zdjęć)
PodróżeKulturaMuzykaHistoriaFelietonyPaństwo, polityka, społeczeństwoPowieści i opowiadaniaKącik poezjiRecenzjeWielkie żarcieKomiks
PrzewodnikiAlbaniaNepalPolskaRumunia
Oceń zamieszczony obok artykuł.
Minister kazał, więc uprzejmie informujemy, że nasze strony wykorzystują pliki cookies (ciasteczka) i inne dziwne technologie m.in. w celach statystycznych. Jeśli Ci to przeszkadza, możesz je zablokować, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki. Więcej informacji znajdziesz w artykule: Pliki cookies (ciasteczka) i podobne technologie.