Gdzieś w ostatecznej krainie, część 1 : Czy Marcin mógł przewidzieć to, że znajdzie się w tej książce? Mało tego, czy mógł przewidzieć, że od niego zacznę. Bo najtrudniej zacząć, potem już jakoś idzie. Bohater, czy główna postać książki, po pewnym czasie sam zaczyna...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 2 : Jasiek pojawił się nagle i trochę przypadkiem. Ale jak już się zjawił, to został na stale, stał się kimś ważnym, potrzebnym i niezastąpionym. Ale to z każdym tak jest. Jak już się pojawi to trudno sobie – mimo wszystko – wyobrazić...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 3 : Przenieśmy się teraz do Florencji. Tam właśnie u mistrza Andrzeja rozpoczął naukę Leonardo. Co nas pognało aż do Florencji? I to do Florencji roku mniej więcej 1464? Chcemy popatrzeć, jak żyje mały chłopiec, który dostał...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 4 : Dostojewski to geniusz. Pisze tak sugestywnie, że nie można potem długo wyzwolić się od jego wizji. Do tego stopnia, że kiedy spojrzysz z wieży zamku będzińskiego przez lunetę w stronę Syberki, to co widzisz? Widzisz kopuły cerkwi...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 5 : „Przyczyną, dla której Litwa chciała zniszczyć Słowackiego, mogła być litewska mściwość, połączona z litewską pamiętliwością. Słowacki co prawda nigdy nic złego żadnemu Litwinowi nie zrobił.” To napisał w swojej książce...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 6 : W 1825 roku jeden z obywateli miasta Będzina zginął pod rumowiskiem walącego się muru zamku. Wtedy to wydano polecenie zburzenia zamku do fundamentów. I już Będzin nie kojarzyłby się z zamkiem, nie powstałyby dziesiątki, setki, tysiące...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 7 : A co tam w naszym dworku? Czy oni tam tworzą swoje dzieła, czy może jedzą szynkę Marcina albo piją wino rocznik 1809? Juliusz opowiada o wizycie u Niemcewicza. Jest rok 1830, koniec sierpnia. Juliusz jednego poranka, a poranek był śliczny, lecz...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 8 : Zasłonę odchylamy, szukając okruchów prawdy w książkach, różnych tekstach, chodząc po naszym mieście, a tymczasem listów od Pana Boga wokół mnóstwo. Ale my przeciętni, krzyżyki widzimy, kółeczka, a muzyki nie słyszymy. Musimy więc...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 9 : Dlatego czymś naturalnym i słusznym wydaje mi się znikanie materialnych śladów przeszłości. Dzięki temu to, co było kiedyś i co istnieje już tylko w mojej prywatnej legendzie, nabiera cech niezniszczalnego bytu – niezniszczalnego dopóki...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 10 : Mateusz, Marek, Łukasz i Jan. Ci czterej napisali niewielkiej objętości książki, które są zadziwiające. Zadanie mieli właściwie niewykonalne, bo jak pokazać, opisać coś, co się wymyka opisowi. Bo istota ich opisu tkwi głęboko. Głębie...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 11 : Tę modlitwę przypomniał sobie Aaron, kiedy jadł kromkę chleba w piwnicy, w której ukrywał się przed Niemcami. Widział przez swoje małe okienko nie tylko Joasię karmiącą kury i Piotra codziennie wychodzącego do pracy, ale i piekarnię pana...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 12 : A Jasiek? Jasiek postanowił zaskoczyć wszystkich. Wybrał on się mianowicie do dwóch miast, które miały się stać sławnymi w bardzo dalekiej przyszłości. Na razie jednak nic tego nie zapowiadało. A może jednak zapowiadało, tylko...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 13 : Płynie przez nas czas. Nawet tego nie zauważamy. Tzn. zauważamy po czasie. Coś przynosi – daje i coś zabiera. Czas zabiera nam czas, jaki pozostał. A w dworku Marcina zjawił się zegarmistrz. Mówił, że lata całe naprawiał zegary i zna ich...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 14 : Słuchajcie kochani goście moi, otrzymałem przed chwilą pocztą, nie wspomnę już jaką, pierwszy akt sztuki teatralnej. Marcin mówiąc te słowa, rozglądał się po salonie, szukając oczami Juliusza. Zależało mu na tym, by właśnie Juliusz...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 15 : Maksymilian nie próżnował. Pojechał do małego miasteczka położonego w północnej części Niemiec. Miał tam odwiedzić Johanna Mansteina i jego rodzinę. Johanna poznał w Dreźnie, na zjeździe kupców i sklepikarzy, bo Johann miał sklep...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 16 : Jesień jest ładna. No oczywiście nie będziemy opisywać jej uroków, bo przed nami zrobiono to lepiej. Jesień przyszła i tutaj, gdzie Marcin zbudował dworek, zapraszał gości i żył. Jasiek wyszedł na spacer, by podziwiać uroki jesieni...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 17 : Całą książkę można zawrzeć w jednym zdaniu, w jednym słowie. Jednakże do Radziwiliszek przybyło i przybywa tyle ciekawych osób, a każda coś ciekawego chce powiedzieć, że musimy Jaśku zapisać to wszystko, a już niech czytelnik wybierze...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 18 : Fiodor Dostojewski poszedł do biblioteki. Znalazł tomik wierszy Anny Achmatowej i zszedł do salonu. Przysiadł się do Juliusza i zaczął rozmowę. – Kiedy Anna zobaczyła Dzierżyńskiego tutaj, postanowiła nie wchodzić. On uosabia dla niej zło.
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 19 : – Jaśku, pozwól no do mnie – to Adam Mickiewicz poprosił do siebie Jaśka, by zadać mu parę pytań. – Powiedz no, po co gospodarz Marcin Cumft, zaprosił nas do siebie, jak ty myślisz? – Panie Adamie, Marcin Cumft chce zrozumieć Europę...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 20 : W sieni ogromnej był obraz „Szarża pod Somosierrą” Piotra Michałowskiego. Marcin Cumft zawsze rzucał okiem na niego, kiedy wychodził na dwór. A teraz posłyszał tętent konia. Pewnie Kozietulski przybywa. I rzeczywiście, zatrzymując konia...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 21 : Marcin też postawił swój dom, w którym żyli, rodzili się, umierali jego dzieci i wnuki. A teraz w tym domu wesele wielkie, pół Europy się zjechało, a każdy z tych, co przyjechał, zostawił coś po sobie w wielu domach. I sięgają czasami do dzieł tych...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 22 : Marcin Cumft kazał Wojtkowi poprosić wszystkich gości do salonu. Kiedy wszyscy przyszli, Marcin, robiąc bardzo zaaferowaną minę, wyrzekł te oto słowa: – Poprosiłem was wszystkich w celu zakomunikowania wam arcy niemiłej nowiny. A wszyscy chórem ze...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 23 : Marcin Cumft kazał Wojtkowi poprosić wszystkich gości do salonu. Kiedy wszyscy przyszli, Marcin, robiąc bardzo zaaferowaną minę, wyrzekł te oto słowa: – Poprosiłem was wszystkich w celu zakomunikowania wam arcy niemiłej nowiny. A wszyscy chórem ze...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 24 : – Jestem Beniowski. Na zaproszenie przybyłem tutaj, zaproszenie Marcina. Imion trzech jestem: Maurycy, Kaźmierz, Zbigniew. Juliusz Słowacki cały poemat mi poświęcił. Już na początku, pamiętacie, pisał o mnie: Bo w życiu swoim namartwił się...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 25 : Emanuel Mateusz Rostworowski w książce „Popioły i korzenie” tak pisze o XVIII wieku: charakteryzuje się laicyzacją czy też desakralizacją tej cywilizacji stawiającej przed sobą wizję „raju na ziemi
. I Juliusz to widział. Wyczuwał to i dlatego...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 26 : Co sprawia, że Ewangelia ma taką siłę, taką moc? Setki książek napisano o tej mocy. Rozwiązano każdy wers, każde słowo. «Bóg wyrzekł słowo „Stań się”. I mówi Bóg ciągle i mówi Bóg w Księdze Hioba i w Psalmach. Mówi Bóg w chmurach i mówi „Dziś...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 27 : Juliusz językiem się bawi, tworzy strofy z taką łatwością, jak Chopin mazurki. Teraz już wie. To przyszło nagle. To olśnienie. Dzieje narodu to dzieje Ducha. Duch wciela się w kolejnych władców narodu. Wcielił się w Chrobrego, w Jagiełłę, wciela się w...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 28 : A jeżeli to jest nieprawda? Jeżeli Słowacki nie ujrzał twarzy Boga. Jeżeli był pod wpływem teorii Andrzeja Towiańskiego, który też o duchach ciągle mówił. To co wtedy? Nic. Zostały dzieła, które trwają. Wiara Słowackiego nie jest tutaj ważna. To tylko...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 29 : Jaśku, nie wiem jak to powiedzieć, ale powiedzieć muszę. Tam cię nie poślę boś ty przeznaczony do posyłania w miejsca, gdzie inne duchy i anioły panują. Otóż powiem ci, że żyli poeci, którym też ktoś coś dyktował i ci poeci wszyscy skończyli źle...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 30 : My Juliuszu słuchamy cię. Wymaga to ogromnego wysiłku, bo piszesz czasami zawile i jesteś w takich rejonach gdzie my „zjadacze chleba” nie śmiemy stąpać, ale jak złapiemy twój ton, to wynagradzasz sowicie. „Lecz gdy przyjmiecie złote pieśni słowa...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 31 : August II Mocny i August III to przedstawiciele saskiej dynastii Wettinów, która doprowadziła do upadku Polski. Ten upadek zaczął się już z początku XVIII wieku. I August II Mocny leży na Wawelu. Juliusz musiał naprawić to, co zepsuli min. Wettini...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 32 : Każde ziarno kryje w sobie tajemnicę. Pisze Julek w lipcu 1845 roku: „Czemuż Ci nie mogę opisać tych małych zdarzeń, za które wiem, iżbyś mię ukochała – ale nie mogę, bo tak błahe są”. – Jaśku, nie dowiemy się, co przeżywał Juliusz. Nie dopuszcza Matki...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 33 : I usłyszeliśmy w przeszłości niby odgłos kroku ojców naszych, którzy szli i zbliżali się ku Bogu… na szablach swoich już niosąc błyskawice. A ile razy powiesz, że ci już dobrze jest… i nie chcesz większej mocy twórczej i doskonałości wyższej… to cię...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 34 : Czy jest możliwe, aby nieprawda trwała przez wieki i była przekazywana z pokolenia na pokolenie? Jest możliwe. Istnieją legendy o postaciach, które nie istniały, o wydarzeniach, które się nie zdarzyły. Np. w naszej historii mamy Popiela, Wandę i wiele...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 35 : Życie oparte na pragnieniach jest jak pajęczyna – powiada św. Grzegorz z Nyssy. Jest to krucha tkanka bezwartościowych marności, którą oplata wokół nas ojciec kłamstwa, Szatan, wróg naszych dusz, a która jednakże może nas złapać i mocno trzymać...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 36 : Jedni dostawali wiarę od Pawła. Tak się złożyło, że żyli w tamtym czasie i tamtym miejscu. Co z wiarą robili dalej? Zależało to od tego, na jaką ziemię padło ziarno. „Wierność Twoja trwa z pokolenia na pokolenie.” To z Psalmu 119. Najdłuższy chyba to...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 37 : Będzin ma kilka dzielnic. Każda dzielnica inna. W 1358 roku Będzin uzyskał prawa miejskie. Przez przeszło 600 lat jego dzieje odzwierciedlały w jakimś sensie dzieje Polski. A te dzielnice są odzwierciedleniem ducha czasów. Śródmieście – atmosfera końca...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 38 : – No i jak to miasto odbierasz? Miasto sprzed 100 lat. – Ciekawe – powiedział Jasiek. – Ale wiesz, widziałem Paryż, Genewę i jeszcze parę innych miejsc, do których mnie posyłasz, pisząc tę swoją książkę. Powiedz mi, o Słowackim książkę już skończyłeś...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 39 : A Juliusz? Co robi Juliusz? Wędruje po miejscach, gdzie się rodzi Naród. Patrzy na Mieszka, Chrobrego, na ludzi, którzy z oporem przyjmują chrześcijaństwo i opowiada im o swej wizji. Z gorączką w oczach mówi do nich: „Wieki minęły… a to tchnienie Boże...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 40 : W tym domu ukrywało się paru Żydów. Konkretnie trzech Żydów i siostra jednego z nich. Syn Marysi Saturnin opowiada: „Ta siostra umarła. W nocy pochowano ją po kryjomu gdzieś na polu. Nie ma swojej macewy, znaku żadnego, że tam spoczywa. Pamięć tylko...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 41 : Wesele w Radziwiliszkach. Idź Jaśku, zaproś Juliusza do Radziwiliszek. Piękna, malownicza to miejscowość na Litwie. Duży tam dwór jest i zmieszczą się wszyscy. Nie będziemy – powiedz mu – wymyślać nic nowego. Zrobimy wesele. Nie będziemy z Wyspiańskim...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 42 : Przyjdzie czas, kiedy z tego, na co patrzycie, nie zostanie kamień na kamieniu, który by nie był zwalony. Jeszcze pokazują te dwie wieże szklane, dumne i błyszczące. I te dwa samoloty wbijające się w te wieże. I pytanie powstaje, kiedy koniec świata...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 43 : Ten dialog był taki poważny, bo czasy nadeszły smutne. Jakiś unosił się strach nad tą ziemią litewską. Z kościoła wyszli państwo młodzi. Ona w pięknej białej sukni, lecz skromnej i on, cichy i zamyślony. Ona to Małgorzata. On to Michał. Oni będą na tym...
Gdzieś w ostatecznej krainie, część 44 : Ci, co wierzą w Ewangelię, są już poza czasem, poza historią. Te wydarzenia tam się dziejące, codzienne normalne coś nam mówią. To list, to przekaz, który trzeba odczytać. Ale listy dostajemy zawsze i wszędzie przez znaki. Bez przerwy Bóg do nas...