Juliusz napisał List Apostolski. Listy pisali apostołowie znani z Nowego Testamentu. Juliusz uznał siebie za apostoła. Jego list kończy się słowem: Amen. Przytoczmy parę zdań z tego Listu:

I usłyszeliśmy w przeszłości niby odgłos kroku ojców naszych, którzy szli i zbliżali się ku Bogu… na szablach swoich już niosąc błyskawice. A ile razy powiesz, że ci już dobrze jest… i nie chcesz większej mocy twórczej i doskonałości wyższej… to cię niedoskonałość dzisiejsza nieszczęściem ciała w dalszą drogę popędzi… Idziesz więc albo wracasz, bo stać na miejscu nikomu nie dano…

Jeżeli Juliusz uznał, że może pisać Listy Apostolskie, które już w założeniu mają być trwałym drogowskazem, to znaczy, że dotknął szczytów wiedzy i poznania. Wrócimy do tego, tylko jeszcze przytoczmy to zdanie, które tłumaczy wszystko, zdanie z Listu Apostolskiego:

Nie mówiłbym, gdyby nie płomienie i nie chrzest przez ogień…

Rozumiecie, to ta noc z 20 na 21. I jeszcze fragmencik:

Lecz teraz mówię – w Panu Jezusie Chrystusie ufając, że nie grzeszę.

No cóż. Nic dodać, nic ująć.

*

Juliusz zmarł w 1849 roku, w połowie XIX wieku. Czy przewidywał, jaki będzie XX wiek? Chciał, aby w XX wiek wkroczyli aniołowie. W roku 2000 odbył się w Krakowie „Sąd nad XX wiekiem”. Czy, Juliuszu, duch twój brał w tym sądzie udział? Czy przysłuchiwałeś się mowom oskarżycieli i mowom obrońcy? Obrońca XX wieku powiedział tak:

– Chciałem przedstawić wniosek. Jak wiemy na ławie oskarżonych powinni zasiadać również podżegacze, pomocnicy, współsprawcy zbrodni. Wnoszę, aby Sąd rozszerzył to postępowanie i objął aktem oskarżenia wiek XIX.

Oskarżyciel tak zaczął:

– Udało się stwierdzić, iż oskarżony urodził się w 1914 roku… Pełne odejście oskarżonego można datować na 1991 rok.

Juliuszu, dużo słów tam padło, o zbrodniach, o technice, o ideologii. I posłuchaj, co sądzisz o tym stwierdzeniu?

– Panie prokuratorze, Pan pyta o człowieka, a ja nie wiem, jak o nim mówić. Dziś ważna jest społeczność, naród, państwo, organizacja. Nigdy natomiast indywidualny człowiek. My sami zaczynamy wierzyć, że nic nie znaczymy. Sami pracujemy na utratę indywidualności. Chcemy być tacy jak inni, a nie oryginalni, czymś się wyróżniający. Nie lubimy inności, wielbimy przeciętność.

Teraz Juliuszu rozumiesz, dlaczego imię twoje jak dźwięk pusty? Boś inny, oryginalny, jedyny.

*

A teraz Juliuszu przeczytamy ci fragmenty mądrego i ciekawego artykułu. Chyba on posunie nas o krok do przodu w kwestii aniołów i zjadaczy chleba. W tym mieście, w którym szczątki twoje doczesne spoczywają, wychodzi szacowny „Tygodnik” i tam tak piszą:

…żaden z powszechnie znanych wybitnych poetów nie musi być najwybitniejszym, bowiem wybitniejszym może być ten, który nie zdecydował się na publikowanie swych wierszy, który zdecydował nie stawać do zawodów.

Juliusz nie stanął do zawodów, chociaż w początkowej fazie twórczości jednak stanął. Czyżby w szufladach XIX-wiecznych poetów były lepsze strofy niż np. ta:

A jam usypiał… gdy nagle różany Anioł światłości i dobrej otuchy Pokazał mi świat pięknie malowany Aby oswoił wzrok na światło głuchy. Dotąd pamiętam tego cherubina…

To fragmenty oczywiście „Króla-Ducha”, 142 odmiana. Czyli ten, który nie stanął do zawodów, a lepszy od Julka napisał więcej odmian swojego poematu?

Naiwne pytania.

Nie martw się Juliuszu, te rozważania nie dotyczą ciebie.

„Różany Anioł światłości” tylko do ciebie przyszedł? Przyfrunął? No nie wiem, jak przybył, ale przybył. Musiałeś wiec to zapisać. I nie chodzi tu o zawody, kto lepszy w poezji, chodzi o to, by podzielić się tym światem pięknie malowanym tak, jak widzisz go ty, a czego my ujrzeć nie umiemy.

*

Jeszcze noc była – a Ja, hełm na głowę Włożywszy, wsiadłem na koń… pędzę cwałem. Pamiętam szare powietrze perłowe I zamek, wieży sterczący kawałem… Tam przyleciawszy, w róg mosiężny dzwonię – Grzmią – aż mi wszystkie oderżały konie.

Sfotografować tę scenę, sfilmować tę scenę trzeba by. Malownicza ona, malarska, fotogeniczna i tylko problem jeden. Jak pokazać szare powietrze perłowe. Chyba trzeba pokazać mgły nad łąkami, bo to świt. Kiedy nakręcą Juliusza film – epopeję „Król-Duch”, bo czytać już nikt nie chce, to wtedy te twoje malarskie sceny na zawsze zostaną w historii filmu, czego nawet ty nie przewidywałeś. Nawet ty.

*

W domu smętne wzdychają małżonki – Pani Tadeuszowa odmawia koronki, Nowenny; Telimena klnie domową ciszę, Smętek mgieł – patrzy w okna, wzdycha, listy pisze Albo z książką idzie w szary kątek Pod piec – i tonie w smętnych bałwanach pamiątek. Wojski także – niezdolny do rycerskich czynów – Został, dogląda w domu kobiet… i kominów.

A dlaczego te małżonki same w domu? Bo mężowie zaciągnęli się do armii.

Sam pan Tadeusz został w armii adiutantem a Hrabia dowodzi nowych ułanów szwadronem Wszystko się pociągnęło za Napoleonem.

Tak wygląda „Pan Tadeusz” Juliusza Słowackiego. Szukamy takich nastrojowych scen u ciebie Juliuszu i są. I wyobrażamy sobie ten pokój, te kobiety smutne, ten ciepło dający piec. A za oknem Litwa.

Tymczasem nadchodziła ta okropna zima – Twarda, groźna, iskrząca się komet oczyma, Którą w Litwie przeczuwał wcześnie naród cały.

W Adamowym „Panu Tadeuszu” nie ma zimy, a u Juliusza jest.

*

O zimo! twoją piękność smętną, uciszenie Lasów i rzadkie słońca złotego promienie Czuję dziś na kształt czaru i na kształt uroku, Bom w życiu przyszedł na tę smętną porę roku, Która wszystko ucisza i pod śniegiem chłonie; Z miłością bym więc ciche zamieszkał ustronie.

My z XXI wieku ileż dalibyśmy, aby w dworku na Litwie spędzić zimowy wieczór. Siedząc przy oknie patrzeć na zasypany śniegiem ogród, słyszeć trzask drewna w kominku, słuchać bijącego zegara i czytać „Króla-Ducha”.

Przyjdzie to na was. Prędzej czy później przyjdzie.

*

Zda się, że jakieś bardzo piękne raje Widziałem myślom moim otworzone, Perłami na dnie świecące ruczaje Róże ogromne i rozpromienione... Niebiosa – nie te, które są – lecz śnione, Pełne aniołów... a te po szafirze Lecąc trzymali brylantowe krzyże

Ani oko nie widziało. A Juliusz widział. Tak w ,,Królu-Duchu” opisuje Niebo? Raj? Ogromne róże i rozpromienione, cóż za widok? Raj na pewno Raj.

*

Tyle nowych obrazów tkwi teraz w mojej pamięci.

Jakież to nowe obrazy wysyłasz do nas Juliuszu? Juliusz pisze list płynąc przez morze do Europy. Wraca z podróży do Ziemi Świętej. Jest rok 1837, 14 czerwca. Płynie i wspomina chwile spędzone w tamtych miejscach. Zanim te obrazy do nas przypłyną, to potrwa. Zanim list dojdzie z tymi obrazami, my pójdziemy gdzie indziej, ale wrócimy do Krzemieńca, kiedy te obrazy malowane na morzu wreszcie tam dotrą.

*

I któż by tu śmiał w księgi ludzkie włożyć Dla sławy marnej, a nie dla spowiedzi? Postanowiłem niebiosa zatrwożyć, Uderzyć w niebo tak jak w tarczę z miedzi. Zbrodniami przedrzeć błękit i otworzyć, I kolumnami praw, na których siedzi Anioł żywota, zatrząść tak z posady Aż się pokaże Bóg w niebiosach – bladych.

Czyżbyś Juliuszu nie czytał tego wersu, który jest u Łukasza, a brzmi on tak:

Między nami a wami zionie ogromna przepaść, tak że nikt, choćby chciał, stąd do was przejść nie może ani stamtąd do nas się przedostać.

I co Juliuszu? Tak pisze Łukasz.

Święty Łukasz!