Panie, dobrze, że tu jesteśmy, jeśli chcesz, postawimy tu trzy namioty…Mt 17, 4

*

Marcin też postawił swój dom, w którym żyli, rodzili się, umierali jego dzieci i wnuki. A teraz w tym domu wesele wielkie, pół Europy się zjechało, a każdy z tych, co przyjechał, zostawił coś po sobie w wielu domach. I sięgają czasami do dzieł tych, aby przyjrzeć się sobie. Juliusz jak zwykle siedział w bibliotece i czytał. Czytał Ewangelię, a wers ten o trzech namiotach przypomniał mu chwile, kiedy będąc u Pani Pattey, patrzał godzinami na góry. Alpy.

Marcin przysiadł się i rozpoczął rozmowę.

– Z okien swego domu w Krzemieńcu widział pan górę Bony i ten widok zabrał pan ze sobą do Paryża, do Genewy i do ziemi świętej, czyż nie?

– Alpy są śliczne, a widoki gór cudowne. Pisałem o tym w listach do Matki. Pisałem też – pamięta pan – o wyprawie w góry w roku 1834… Obrazy gór i lasów zostały w mojej pamięci.

– Ja, panie Juliuszu, nie znam gór. Tylko na rycinach je widziałem, dlatego zaprosiłem tutaj parę osób, aby coś rzekli o górach, aby mistykę gór odkryli, bo właśnie w górach, czy na Górze, wydarzyło się to, co ukształtowało nas i naszą cywilizację. Weźmy Synaj – Górę 10 przykazań, Tabor – Górę Przemienienia czy Golgotę – Górę Krzyża. Całe zastępy ludzi chodziło w góry, dowiemy się od nich, Juliuszu, co ich tam gnało.

Góry wysokie, co im z wami walczyć każe?

*

Idę tu do was z miasteczka, które na Podolu położone. Małe żydowskie miasteczko. Bar się nazywa. Tam skończyła się Polska dawna, szlachecka. Tam narodziła się inna Polska.

Przyglądałem się temu. Juliusz zaprosił Żyda-Tułacza do swojego stolika. Opowiadał mu, że on uwiecznił miasteczko Bar i karmelitę księdza Marka.

– Ja – mówi Żyd – wędruje po tych miejscach, gdzie mój naród żył. Stoję i patrzę. Widzę, jak płoną synagogi, wchodzę do mieszkań biednych i bogatych. Talmud czytam i Torę, i dziwię się, że oni tak zakorzenieni tutaj, a jednocześnie marzący o Ziemi Obiecanej. Taki los.

*

– Kim jesteś wędrowcze? – zapytał Marcin.

– Jestem Ahaswer. Byłem szewcem w Jerozolimie. Mój warsztat był przy jednej z ulic tego świętego miasta. Razu pewnego wszedł do mnie Rabbi Jezus i uzdrowił mnie, bo muszę powiedzieć, że dotknęła mnie straszna choroba rąk – podagra. On mnie uzdrowił. On wielki cudotwórca, potężny i silny. Aż razu pewnego, a pracowałem wtedy w swoim warsztacie, słyszę okrzyki głośne: Ukrzyżuj Go! Ukrzyżuj Go! Czeladnik powiedział mi, że krzyczą tam przeciwko Rabbiemu, który mnie uzdrowił. Wydawało mi się to niemożliwe. Jak to? Rabbi z Galilei, który jednym dotknięciem przywraca zdrowie, nie pozwoli się bić, poniewierać, a tym bardziej ukrzyżować. Ale wiesz Marcinie – stało się inaczej. Koło mojego warsztatu szewskiego szedł pochód skazańców. Na końcu szedł, chwiejąc się, Rabbi Jezus. Szedł, dźwigając ciężki krzyż. Koło mojego warsztatu zatoczył się i upadł. Ujrzałem jego zniekształconą biciem twarz. I to ma być Mesjasz – pomyślałem. Tyle nadziei w Nim pokładałem. Myślałem, że uczyni potężne królestwo Izraela, że Rzymian wypędzi i skończy się nasza niewola. Zawiódł mnie. Zawiódł okrutnie. Doszedłem do Niego i kopnąłem go z całej siły i splunąłem Mu w twarz. I oto Jego wzrok pełen niewypowiedzianego smutku spoczął na mnie. Minęły dziesiątki lat, a ja ciągle żyłem. Gnany niepokojem wędrowałem z miasta do miasta, szukając śmierci. A śmierć omijała mnie. Przemierzałem lądy i morza świata. I przemierzam dalej. Ale kiedyś padnę na twarz przed wyrokiem tego, którego kiedyś znieważyłem przed drzwiami swego domu. I nie wiem, co zostanie zastosowane wobec mnie, Miłosierdzie czy Sprawiedliwość.

– Kim jesteś Ahaswerze, wieczny tułaczu? – spytał Marcin. – czy jesteś postacią legendarną, czy wymysłem poetów?

– Ja, Ahaswer, to ludzkość wędrująca na Sąd Ostateczny. Ahaswer to każdy z nas. Ahaswer to również ty.

Skończył. Zapanowała przejmująca cisza. Wit Stwosz doszedł do niego, dotknął jego twarzy i rzekł do Matejki: Spróbuję go wyrzeźbić.

*

Im więcej razy na dzień jesteś znieważony, Im śmieszniejsze na Ciebie wkładają korony I krzyczą urągając: pokaż swoją siłę, Albo liczą Cię między pamiątki niebyłe, Im więcej żalu, drwiny, gniewu, oskarżenia, Bo słowo Twoje z miejsca nie ruszy kamienia, Tym bardziej pewnym mogę być jednego: Że Ty jesteś, zaiste, Alfą i Omegą.

Ten wiersz Adam przeczytał i powiedział, że napisał go jego krajan, który w Ameryce żył, nagrodę Nobla dostał, a teraz po krakowskim Rynku spaceruje. Czesław Miłosz.

*

Brat Albert przysłuchiwał się tymczasem rozmowom krakusów. Wit Stwosz i Matejko tylko o swoim Krakowie mówili, a przecież Matejko czeskiego pochodzenie i Wit wiadomo z Norymbergi. Adam też Litwę sławił i Litwinów do siebie przyciągał. Ahaswer zaś z Romanem Brandstatterem rozmowę zaczął. Miał mu za złe, że uwierzył w Tego, którego on odrzucił. Uwierzył w Jezusa z Nazaretu.

*

Radio w pokoju Marcina miało magiczne oko i wielką skalę. Wszystkie stacje radiowe świata łapało i każdy czas. Właśnie transmisja radiowa się rozpoczęła z pogrzebu Juliusza Słowackiego. Marszałek Piłsudski polecił zanieść trumnę Juliusza na Wawel, „by królom był równy”. Juliusz to przewidział. Przewidział, że spocznie tam jako Król – Duch. Marcin wrócił do salonu i zbliżając się do stolika Juliusza, chciał mu o tym powiedzieć, gdy nagle nowy gość wszedł do salonu.

– Słyszałem – rzekł – że o górach tu się rozprawia. Ja znam góry. Jestem Kukuczka. Jerzy Kukuczka.

*

Za wszystko w życiu się płaci. Musiałem zapłacić za te chwile, kiedy „dotykałem” Nieskończoności. I powiem tak – warto było. My o tym wiemy panie Kukuczka, że warto mieć pasję. Pasję życia.

*

Dziennikarz z „Wesela” zapisywał już kolejny notes. Przeprowadził mnóstwo rozmów, wywiadów. Powiedział, że zamieści je w krakowskim „Czasie”.

*

Wnet zebrały się koło Niego tłumy tak wielkie, że wszedł do łodzi i usiadł, a cały lud stał na brzeguMt 13. 2

Te tłumy, które go oglądały, uczestniczyły, nie zdając sobie z tego sprawy w wydarzeniach, które oddziałują na nas i oddziaływać będą do końca świata. Tłumy wokół niego, a wcześniejszy wers Mateuszowy brzmi:

Owego dnia Jezus wyszedł z domu i usiadł nad jeziorem.

Nie zwoływał tłumów. A tłumy przyszły. A najbardziej zastanawiają ci, a przecież byli tacy, którzy obojętnie mimo wszystko przyjęli Jego słowa. Którzy przyszli, bo coś się działo i była nadzieja, że coś się dziać będzie. A Jezus siedząc w łodzi, takie słowa im mówił:

Oto siewca wyszedł siać. A gdy siał niektóre ziarna padły na drogę, nadleciały ptaki i wydziobały je. Inne padły na miejsca skaliste, gdzie niewiele miały ziemi; i wnet powschodziły, bo gleba nie była głęboka. Lecz gdy słońce wzeszło, przypaliły się i uschły, bo nie miały korzenia. Inne znowu padły między ciernie, a ciernie wybujały i zagłuszyły je. Inne w końcu padły na ziemię żyzną i plon wydały, jedno stokrotny, drugie sześćdziesięciokrotny, a inne trzydziestokrotny. Kto ma uszy, niechaj słucha.

*

Słuchać będziecie, a nie zrozumiecie, patrzeć będziecie, a nie zobaczycie.

Ilu z tego tłumu słuchało, a nic nie zrozumiało, patrzyło, a nie zobaczyło w Nim Boga. I mówi do nich Jezus, siedząc w łodzi. Fale uderzały delikatnie o brzeg, przynosząc jego słowa. Kiedyś te fale dojdą aż do litewskiej puszczy i trzeba będzie siekierę wziąć, zwalić boga pogańskiego i krzyż wyciosać.